Toggle search
Toggle menu
310,1 tis.
44
18
525,5 tis.
Hrvatska internetska enciklopedija
Toggle preferences menu
Toggle personal menu
Niste prijavljeni
Your IP address will be publicly visible if you make any edits.

Kronologija starog Rima

Izvor: Hrvatska internetska enciklopedija
More actions

Povijest starorimske države od 753. pr. Kr. do 476. godine pripada razdoblju antike. Dijeli se na ova razdoblja:

Rimsko Kraljevstvo

Rim je nastao u željeznom dobu kao skupina koliba smještenih na Palatinu i ostalim brežuljcima (9. stoljeće pr. Kr.), a veliko Rimsko Carstvo vuče korijene iz ratničko-ratarskog društva. Rim je velikom rijekom Tiber, i lukom u centru grada, bio povezan s morem preko kojeg je bio u doticaju s raznim kulturama. Za osnivanje Rimskog kraljevstva uzima se često godina 753. pr. Kr. i legenda o prvom kralju Romulu koji Rim naziva po svom bratu blizancu Remu kojeg je ubio u borbi za vlast.

Rimska Republika

Lucije Junije Brut, osloboditelj Rimljana, brončana bista iz 3. st. pr. Kr., Rim.

D rane Rimske Republike (509. pr. Kr. – 351. pr. Kr.)

Umirući Gal, skulptura sa Zeusovog hrama u Pergamu, danas u Muzeju Capitolino u Rimu.

Uspon i razvitak Rimske Republike (351. pr. Kr. – 130. pr. Kr.)

Pirov pohod na Italiju.
Razvoj Rimske države:

██ Rimska Republika 510. – 40. pr. Kr.

██ Rimsko Carstvo 20. – 360.

██ Zapadno rimsko carstvo 405. – 480.

██ Istočno rimsko carstvo 405. – 480.

Doba klasnih i građanskih ratova u Rimskoj Republici (130. pr. Kr. – 30. pr. Kr.)

Lucije Kornelije Sula, portret s dinara kojeg je izdao njegov unuk.
Pompej Veliki, bista u gliptoteci u New Yorku.
Marko Antonije s dinara iz 42. g. pr. Kr.
Lorenzo Castro, Bitka kod Akcija, 1672., Državni pomorski muzej, London.

Rimsko Carstvo blablablabla

Slavna skulptura Oktavijana kao Augusta Prvokonzula.
    • 23. pr. Kr. – Oktavijan, sada August, dobiva zvanje Imperium maius
    • 19. pr. Kr. – August je sastavio novi popis senatora, kojih sad ima 600, a sebe je stavio na prvo mjesto (otkuda potječe i naziv princeps senatus – prvak Senata) i uspostavio novi oblik vladavine – principat; organizirao je osobnu gardu – pretorijance; proglasio se Augustusom (uzvišeni); uspostavio je snage javnog reda u Rimu i osnovao vatrogasnu službu
    • 19. pr. Kr. – August je potpuno pokorio Hispaniju.
    • 16. pr. Kr. – 15. pr. Kr. – Pobjeda nad germanskim plemenima i proširenje carstva do rijeke Labe
    • 12. pr. Kr. – 7. pr. Kr. – Tiberije osvaja Panoniju i odlazi u provinciju Germaniju, radi sprječavanja pobune germanskih plemena
    • 5. godine – Tiberije potpuno pokorava Germaniju
    • 6. godine – Judeja postaje rimska provincija
    • 6. – 9. godine – Batonski rat
    • 9. godine – Bitka u Teutoburškoj šumi, teški rimski poraz, germanska plemena, pod vodstvom Arminija (prije služio Rimu), iz zasjede napala i uništila tri rimske legije
    • 11. godine – Tiberije i Germanik su ugušili ustanak u provinciji Germaniji
    • 13. godine – Senat proglašava Tiberija za Augustovog suvladara
    • 14. godine – smrt cara Augusta i imenovanje Tiberija za njegovog nasljednika s imenom Tiberije Julije Cezar August
    • 15. godine – nemiri u provinciji Germaniji
    • 17. godine – vojničke pobune u Galiji i Numidiji
    • 21. godine – vojnička pobuna u Trakiji
    • 26. godine – Tiberije se povlači u mirovinu na otok Capri, a ovlaštenja preuzima zapovjednik njegove garde Sejan, koji provodi teror po Rimu
    • 31. godine – Sejanov pad
    • 37. godine – smrt Tiberija; Gaj Julije Cezar Kaligula postaje car
    • 41. godine – Tiberije Klaudije Neron postaje car
    • 41. – 42. godine – ustanak u Mauritaniji
    • 43. godine – pohod na Britaniju
    • 54. godine – Klaudije Cezar Neron postaje car
    • 61. godine – ustanak u Britaniji, predvođen Boudicom, poglavicom plemena Icena
    • 64. godine – Rim je uništen u velikom požaru.
    • 66. godine – Tit Flavije guši židovski ustanak u Judeji
    • 68. godine – samoubojstvo Nerona i kraj vladavine Julijevsko-klaudijevske dinastije
    • 69. godine – Godina četiri cara: vladavina četiri cara: Senat je priznao za Neronovog nasljednika Galbu; rimske legije u Germaniji su izabrale Vitelija Aula; pretorijska garda u Rimu je izglasala Ota Marka Salvija, a krajem godine je na vlast došao Vespazijan
    • 69. – 70. godine – Batavski ustanak u provinciji Germaniji, predvođen Civilijem
    • 70. – Tit, Vespazijanov sin, budući car, razorio Jeruzalem
    • 71. – 84. godine – pacifikacija Britanije i osvajanje teritorija današnjeg Velsa i Škotske
    • 79. godine – poslije smrti Vespazijana, Tit Flavije postaje carem; 24. kolovoza, erupcija vulkana na Vezuvu i uništenje gradova Pompeja i Herculaneuma
    • 80. godine – djelomično uništenje Rima u požaru
    • 80. godine – otvoren Kolosej
    • 81. godine – Domicijan postaje car
    • 85. godine – pobuna u Daciji
    • 96. godine – Ubojstvo Domicijana i kraj vladavine dinastije Flavijevaca; Nerva, prvi od tzv. pet dobrih careva postaje car
    • 98. godine – Trajan postaje car
    • 101. – 102. godine – Prvi dački rat
    • 106. – 109. godine – Drugi dački rat, somoubojstvo dačkog kralja Decebala i Dacija postaje provincija
    • 106. godine – izgradnja Trajanovog foruma
    • 113. – 117. godine – rat s Partskim Carstvom i gušenje ustanaka u sjevernoj i srednjoj Mezopotamiji
    • 117. godine – Publije Elije Hadrijan postaje car
    • 122. godine – izgradnja Hadrijanova bedema (Vallum Hadriani)
    • 132. – 135. godine – Posljednji židovski ustanak koji predvodi Simon bar Kohba
    • 138. godine – Antonin Pio postaje car
    • 140. – 143. godine – poslije pobune, Antonin zauzuma Škotsku; početak izgradnje Antonina bedema
    • 152. – 153. godine – pohodi protiv ustanika u Ahaji i Egiptu
    • 161. godine – Marko Aurelije postaje car
    • 162. – 166. godine – neuspješni pohodi Lucija Verija protiv partskog vladara Olagaza III. u petom partskom ratu
    • 166. – 175. godine – Markomanski rat protiv germanskih plemena Markomana i Kvada
    • 172. godine – ustanak Bukola (pastira) u Egiptu
    • 180. godine – smrt Marka Aurelija, posljednjeg od pet dobrih careva; sin mu Komod postaje car (180. – 192.)
    • 192. godine – ubijen Komod, na prijestolje dolazi Pertinaks, vlada tri mjeseca (192 – 193.)
    • 193. godine – ubijen Pertinaks, panonske legije proglašavaju carem Lucija Septimija Severa
    • 195. – 197. godine – Septimije Sever vodi šesti partski rat; raspuštanje stare pretorijanske garde, koju su samo sačinjavali Italici i stanovnici Galije i Španjolske i formiranje nove od stanovnika podunavskih i istočnih provincija; ozakonjenje vojničkog prava stupanja u brak
    • 208. – 211. godine – Septimije Sever zauzima Kaledoniju
    • 211. godine – Marko Aurelije Karakala postaje carem
    • 212. godine – Karakala odobrava zakon Constitutio Antoniniana, kojim skoro cjelokupno slobodno stanovništvo rimskog carstva dobiva pravo rimskog građanstva
    • 217. godine – ubojstvo Karakale; Marko Opelije Makrin postaje car kao prvi car iz redova vitezova
    • 218. godine – ubojstvo Makrina; za nasljednika proglašen Varije Avit Basijan ili Marko Aurelije Antonin, poznat kao Elagabal ili Heliogabal, bez konkurencije najrazvratniji rimski car, koji je na vlast došao kao 14-godišnjak, ali su ga zbog silnog razvrata ubili pretorijanci kad je imao 18 godina !!!
    • 222. godine – ubojstvo Elagabala i Aleksandar Sever postaje carem
    • 235. godine – ubojstvo Aleksandra Severa i početak vladavine tkz. vojničkih careva, gdje je do 284. godine vladalo negdje oko pedeset careva
    • 249. na prijestolje dolazi Trajan Decije, prvi rimski car ilirskog porijekla
    • 284. godine – Dioklecijan postaje car
    • 285. godine – Bagaudski rat – ustanak bagauda robova, seljaka i bezemljaša
    • negdje oko 290. godine – Dioklecijan dijeli vladavinu sa Markom Aurelijem Maksimijanom koji vlada zapadnim dijelom carstva a Dioklecijan istočnim; Rim nije više sjedište carstva; Dioklecijan stvara apsolutnu monarhiju (dominat), zadržava graničnu vojsku ali i stvara i operativnu, čiju srž čine palatini i carstvo dijeli na dvanaest dieceza; Senat gubi politički značaj
    • 301. godine – utvrđene su maksimalne cijene robe i radne snage
    • 303. i 304. godine – uvedene su mjere protiv kršćana
    • 305. godine – Maksimijan abdicira i naslijeđuje ga njegov suvladar Konstancije Klor
    • 306. godine – Konstantin Veliki ili Konstantin I (Flavije Valerije Konstantin) postaje car
    • 306. – 324. godine – međusobni okršaji rimskih suvladara, Licinijevim porazom Konstantin Veliki postaje jedini vladar Rima
    • 312. godine – bitka kod Mulvijeva mosta, Konstantin pobjeđuje uzrupatora Maksencija, a prije bitke mu se, po legendi ukazao križ s natpisom: 'U ovom ćeš znaku pobijediti', pa je stoga:
    • 313. godine – donesen zakon o slobodnom ispovjedanju kršćanske vjere u Milanu, znan kao Milanski edikt
    • 325. godine – car Konstantin Veliki stavlja van zakona gladijatorske borbe, koje se, međutim, i dalje sporadično održavaju do oko 450. godine
    • 330. godine – Konstantinopol postaje glavi grad carstva
    • 337. godine – smrt cara Konstantina (I. ili Velikog, jer kad se govori o caru ovoga imena, misli se uvijek na njega), nasljeđuje ga Konstancije II
    • 357. godine – Julijan Apostata kao namjesnik u Galiji pobjeđuje Alemane kod Argentoratuma
    • 361. godine – smrt Konstancija II i Julijan Apostata biva proglašen carem
    • 363. godine – pogibija Julijana Apostata u ratu s Persijcima pri opsadi Ktezifonta; braća Valentinijan Flavije i Valens dolaze na vlast i prvi vlada zapadnim carstvom iz Milana a drugi istočnim iz Kostantinopola
    • 378. godine – bitka kod Adrijanova polja protiv Vizigotaa i i Valensova pogibija; Teodozije dolazi na vlast
    • 379. godine – Teodozije objedinjuje oba dijela carstva
    • 379. – 382. godine – pobjeda nad Gotima i sklapanje saveza s Gotima protiv Huna
    • 391. godine – Teodozije proglašava kršćanstvo jedinom i službenom religijom Rimskog Carstva
    • 393. godine – Teodozije ukida Olimpijske igre (koje dotad traju neprekidno od 776. prije Krista.
    • 395. godine – Teodozijeva smrt i konačna podjela rimskog carstva na Istočno i Zapadno Rimsko Carstvo
    • 402. godine – Stilihonova pobjeda nad Gotima
    • 402. godine – Ravenna postaje (i ostaje zadnji) glavni grad Zapadnog Rimskog Carstva
    • 404. godine – 1. siječnja, posljednja gladijatorska borba u gradu Rimu
    • 408. godine – Goti zauzimaju Panoniju i Norik
    • 410. godine – Goti prodiru u Italiju, zauzimaju Rim i pljačkaju ga
    • 430. – tih godina – Huni i pod zapovjedništvom Atile prodiru u Galiju
    • 451. godine – posljednji Rimski trijumf: bitka na Katalaunskim poljima. Rimski vojskovođa Flavije Aecije, znan i kao 'posljednji pravi Rimljanin', potpomognut Vizigotima kralja Teodorika, pobjeđuje Atilu, ali ga, iz taktičkih razloga, ne uništava.
    • 475. godine – Romul Augustul postaje car
    • 476. godine (3. ili 4. rujna) – germanski zapovjednik Odoakar skida s vlasti Romula Augustula, kao posljednjeg vladara Zapadnog Rimskog Carstva (ali mu, kao dječaku, pošteđuje život, pa ovaj umire oko 511. godine) i proglašava se kraljem Italije, što se smatra i posljednjom godinom Zapadnog Rimskog Carstva, dok Istočno Rimsko Carstvo ili Bizant nastavlja trajati do 1453. godine.
    • 480. godine – u Splitu (u Dioklecijanovoj palači) ubijen posljednji legitimni car Zapadnorimskog carstva (jer je Romul Augustul 'vladao' samo Italijom), Julije Nepot. Danas jedna ulica u Splitu nosi njegovo ime.
    • Bilo kako bilo, povjesničari se slažu da je 476. godina – godina propasti (Zapadnog) Rimskog Carstva. Završava Stari vijek. Započinje Srednji vijek.

Rimljani su imali razrađeno nazivlje za svoj novac kao i za osobna imena.

  1. REDIRECT Predložak:Rimski imperij po razdobljima
Dobavljeno iz "https://enciklopedija.cc/index.php?title=Kronologija_starog_Rima&oldid=398696"
Last modified
Ova stranica posljednji je put uređivana 16. prosinac 2021. u 09:30.