Manuelinski stil ili kasnogotički portugalski stil je kompozitni stil arhitektonske ornamentacije iz prve polovice 16. stoljeća (oko 1490.-1520.) u kojem su raskošno korišteni pomorski motivi, prizori velikih zemljopisnih otkrića i njihovi simboli. Naziv je dobio po portugalskom kralju Manuelu I. Portugalskom (1495.-1521.), za čije se vladavine javlja. Prvi put je spomenuo vizkont Porta Segura, Francisco Adolfo de Varnhagen, 1842. godine u opisu Hijeronimitskog samostana u Lisabonu u svojoj knjizi "Noticia historica e descriptiva do Mosteiro de Belem, com um glossario de varios termos respectivos principalmente a architectura gothica".
Ovaj inovativni stil je sinteza svih kasnogotičkih utjecaja, od španjolskog pleterskog stila, talijanske Fiorite (cvjetne gotike) i flamanskih elemenata. Na taj način obilježeva prijelaz iz kasne gotike u renesansu.
Gradnja crkava i samostana u manuelinskom stilu je sponzorirana portugalskom zaradom koja je počivala na trgovini začina iz Afrike i Indije. Zbog toga je ukrašavanje portugalskih građevina (crkava, samostana, palača i dvoraca) istočnjačkim i indijskim ornamentima, te utjecajem istočnjačkih oblika u kiparstvu i slikarstvu, ali i primijenjenim umjentostima, simboliziralo njihovu povezanost s prekooceanskom trgovinom i pomorskom moći portugala, te je postao izraz nacionalnog ponosa.
Odlike
Česti manuelinski motivi su:
- Brodski elementi poput obručaste sfere (koja se koristila u navigaciji, ali i simbol svemira), sidra, konopci (često su stupovi oblikovani poput uvrnutih brodskih konopaca) i kabeli i sl.
- Morski elementi kao što su školjke, biseri i morska trava.
- Biljni motivi kao grane lovora, hrastvovo lišće, češeri, maka, klipovi kukuruza i sl.
- Kršćanski simboli kao križ Kristovog reda koji je odigrao ključnu ulogu u financiranju pomorskih istraživanja.
- Simboli otkrivenih zemalja, kao npr. islamski filigranski ukrasi na Samostanu Batalha koji su donešeni iz Indije. A često se u građevinama koriste islamski lukovi od tri polukruga, osmerokutni kapiteli, kupaste filijale i ukrašavanje portala nišama s kanopusima (krovićima iznad trijemova).
-
Manuelinski prozor Samostanske kuće u Tomaru -
Obručasta sfera (Samostan Batalha) -
Unutrašnjost Hijeronimitskog samostana u Lisabonu -
Portal Hijeronimitskog samostana -
Golegã, glavna crkva -
Manuellinski portal sakristije (Samostan Alcobaça) -
Portal Crkve sv. Ivana Krstitelja u Tomaru -
Manuelinski prozor privatne kuće u gradu Linhares da Beira
.jpg)
Predstavnici
Neki od slavnih manuelinskih umjentika su[1]:
Izvori
- ↑ Manuelinski arhitekti (engl.) en.wikipedia
- J. Turner, Grove Dictionary of Art, MacMillan Publishers Ltd., 1996.; ISBN 0-19-517068-7
- The Rough Guide to Portugal, ožujak 2005., 11th edition- ISBN 1-84353-438-X
- Robert C. Smith, The Art Of Portugal 1500-1800; Weidenfeld & Nicolson, London, 1968. ISBN 0-297-76096-3
| |||||||||||||||||||||||