Deoksiriboza ili dezoksiriboza ili 2-deoksiriboza je organski kemijski spoj.[1] Spada u aldopentozne jednostavne šećere formule H-(C=O)-(CH2)-(CHOH)3-H, odnosno opće forumule C5H10O4. Otkrio ju je Phoebus Levene 1929. godine. Ime spoja pokazuje da se radi o deoksišećeru, odnosno da je nastala iz šećera riboze gubitkom jednog atoma kisika. Budući da se pentozni šećeri arabinoza razlikuju stereokemijski na C2', 2-deoksiriboza i 2-deoksiarabinoza su ekvivalentni, s time da se potonji pojam rjeđe koristi jer je riboza, a ne arabinoza, prethodnica deoksiribozi.
Biosinteza deoksiriboze je djelovanje enzima ribonukleotidne reduktaze na ribozu 5-fosfat. Ti enzimni kataliziraju proces deoksigeniziranja.
Deoksiriboze grade nukleotide DNK,[1] na način da su povezane fosfodiesterskim vezama čime tvore dva polinukleotidna lanca koji čine molekulu DNK.[2]
Referencije
- ↑ 1,0 1,1 Ilić, Sanda. Zadražil, Lela. Kostanić, Ljubica. Školski leksikon biologije s pitanjima za maturu i prijemne (Arhivirano 21. rujna 2016.) (ur. Hrvoje Zrnčić), Hinus, Zagreb, ISBN 978-953-6904-26-6, str. 29
- ↑ Bakula, Krešimir. DNA i sinteza proteina, Medicinska škola u Rijeci - Maja Šmurinić
- ↑ "pentoze". Hrvatska enciklopedija. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=47483 Pristupljeno 9. siječnja 2015.