Ribozim
Ribozim (od riječi ribo - riboza + zim - enzim) je vrsta molekule ribonukleinske kiseline (RNK). Otkrili su ih Sydney Altman i Thomas Robert Cech koji su za to otkriće 1989. godine dobili Nobelovu nagradu za kemiju.[1][2]
Sadrže ga svi živi organizmi, uključujući i organizme koji su na rubu živog i neživog svijeta, viruse. Građeni su slično proteinima. [1]
Ribozim je katalitičan. Premda je njihova složena prostoran građa slična proteinskoj, neke vrste ribozima samo jednokratno djeluju, za razliku od proteinskih enzima. U transkripciji neki introni djeluju takvom katalizom da se sami izrežu iz prvotnog materijala i na koncu procesa ostaju molekule glasničke ili ribosomske RNK. [1] Ostale vrste ribozima djeluju višekratno i katalizatori su u potpunom smislu riječi. Te vrste ribozima uglavnom djeluju na reakcije u kojima sudjeluje RNK.[1]
Komplekse od RNK i proteina zvanih koje zovemo katalitičkim ribonukleoproteinima smatramom za nadopunjene ribozime. Razlog je što je RNK u tom kompleksu ta koja djeluje katalitički, a ne protein. Ribosomi su najsloženija vrsta ribozima.[1]
Otkriće ribozima pridonijelo je tezi po kojoj se živi svijet prvo bio RNK-svijet koji je prethodio razvitku DNK-svijeta i proteina.[1]
Referencije
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 "ribozimi". Hrvatska enciklopedija. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. http://www.enciklopedija.hr//natuknica.aspx?ID=52740 Pristupljeno 28. prosinca 2014.
- ↑ Nobelova nagrada za kemiju 1989.