Membrana

Membrana (lat. membrana: opna) ili opna se susreće u biologiji i raznim područjima tehnike.

Membrana može značiti:

• membrana (biologija), u biologiji, je zajednički naziv za mnoge tvorbe različite građe koje imaju izgled opne, na primjer: membrana tympani (bubnjić), membrana vitellina (jajčana ovojnica). U užem smislu membranama se nazivaju oko 10 nanometara debele strukture koje obavijaju citoplazmu stanice (stanična membrana), staničnu jezgru i ostale stanične organele (mitohondriji, kloroplasti), ili izgrađuju složene unutarstanične strukture (endoplazmatska mrežica). Kod bakterija, gljiva i biljaka stanična je membrana obavijena izvanstaničnom stijenkom (staničnim zidom), koja osigurava mehaničku potporu stanice.
• membrana (materijal), je tanka porozna stijenka od različitih materijala za razdvajanje sastojaka kapljevitih, rjeđe i plinovitih smjesa. Polupropusne (semipermeabilne) membrane različito su propusne, gdjekad i nepropusne, za pojedine komponente smjesa, pri čem se pri izjednačenju koncentracija može pojaviti razlika u tlakovima, a ako se radi o ionima, i razlika u električnim potencijalima. Membrane su od bitne važnosti u mnogim procesima i tehnološkim operacijama. Tako na primjer pri dijalizi čestice niskomolekularnih spojeva (spojeva male molekularne mase) mnogo lakše prolaze kroz membranske pore iz otopine u čisto otapalo i tako se odjeljuju od većih čestica visokomolekularnih spojeva ili koloida, pri reverznoj (povratnoj) osmozi membrane zadržavaju praktički sve otopljene tvari, a propuštaju samo otapalo, pri ultrafiltraciji zadržavaju pretežno čestice relativne molekularne mase veće od 500, dok pri mikrofiltraciji propuštaju većinu otopljenih niskomolekularnih tvari, a zadržavaju samo koloidne i suspendirane čestice.
• membrana (tehnika), u tehnici, su tanke izrađevine, obično pločice od različitih materijala (metal, teflon, viton, poliester, kevlar, papir), koje mogu titrati ako su napete na neki okvir, pa služe za prenošenje titraja, najčešće zvučnih. Frekvencija titranja ovisi o materijalu, izmjerama i napetosti membrane te obliku okvira. Membrane su dvodimenzijski analogoni strune. U elektroakustici se razlikuju membrane mikrofona i zvučnika, najčešće kružna oblika, kao pretvaračâ zvučnih titraja u električne signale i obratno. U akustici se membrane rabe kao bitni dijelovi apsorpcijskih i rezonatorskih pasivnih sustava.