Rustika

Primjer rustike, kameni zid renesansne palače Medici Riccardi u Firenci.

Rustika ili rustikacija (od latinskog: rusticus = seoski^[1]) je izraz u arhitekturi za način dekoriranja fasade, grubo isklesanim kamenim blokovima na vanjskom frontalnom (vidljivom) dijelu. ^[2]

Povijest

Rustikom je obrađena platforma grobnice perzijskog vladara Kira Velikog iz 560. pr. Kr. ^[2] Za starogrčkih i helenističkih vremena - rustika se najčešće koristila kod podizanja potpornih zidova i terasa. Slično su je koristili i Rimljani, koji su je primjenjivali kod građevina praktične namjene kao što su bili akvadukti. Rimljani su shvatili i dekorativnu vrijednost rustike, pa su na taj način u 1. stoljeću podigli rimsku Porta Maggiore, koja ima grubo obrađenu rustiku, ali je kamen na Augustovom hramu u francuskom Vienneu, puno pažljivije obrađen. ^[2]

Talijanski ranorenesansni arhitekti nastavili su razvijati tradiciju rustike, koristeći je za dekoriranje palača koje su podizali u 15. stoljeću u Firenci. Tako su ukrašene Palazzo Pitti (1458.), Palazzo Medici Riccardi (1444. – 1459.) i Palazzo Strozzi (oko 1489.), kod kojih je rustika imala glavni dekorativni element. ^[2]Treba istaći da su u to vrijeme palače još uvijek imale i ulogu fortifikacijsku ulogu pa su grubi kameni blokovi u prizemlju služili i u obrambene svrhe.

Za manirizma i baroka - rustika je imala veliku važnost kod oblikovanja parkova i vila. Tada je počela moda dekoriranja kamenih blokova maštovitim zmijolikim linijama, i oblikovanja frontalnog dijela u obliku dijamanata ili u nekom drugom fantastičnom obliku. Korištenje rustike u Englesku uveo je arhitekt Inigo Jones pa je ona postala dominantni oblikovni element mnogih engleskih građevina tokom 17. stoljeća i 18. stoljeća. ^[2]

Rustika se nastavila koristiti i kod brojnih reprezentativnih neoklasicističkih građevina podizanih širom Europe i svijeta tokom 19. stoljeća i početkom 20. stoljeća, ali pretežno samo u prizemlju, kao reminescencija na nekadašnju obrambenu funkciju koje su palače imale u svojoj ne tako davnoj prošlosti. Istina to više nisu bili kameni blokovi, već njihov imitat od cigle i žbuke.