Toggle menu
310,1 tis.
44
18
525,5 tis.
Hrvatska internetska enciklopedija
Toggle preferences menu
Toggle personal menu
Niste prijavljeni
Your IP address will be publicly visible if you make any edits.

Plazmid

Izvor: Hrvatska internetska enciklopedija

Plazmidi su kružne dvolančane molekule DNK. Po veličini su različiti; od najmanjih s oko tisuću, pa sve do najvećih s oko tristo tisuća parova baza. Oni mogu, pod određenim uvjetima, proći kroz staničnu membranu. U gotovo svim ispitanim bakterijskim vrstama pronađene su jedinke koje sadrže plazmide. Repliciraju se nezavisno od bakterijskog kromosoma pa pojedine bakterijske stanice sadrže i po stotinu njihovih identičnih primjeraka. Osim toga u jednoj bakterijskoj stanici može biti istovremeno plazmida različite vrste.

Plazmidi nisu prijeko potrebni za život bakterijske stanice, ali joj mogu dati neka nova svojstva i pomoći joj da preživi u nepovoljnim uvjetima. Tako, na primjer, bakterije, u koje se "naselio" određeni tip plazmida, mogu postati donori prilikom konjugacije. Konjugacija je prijenos DNK iz donorske ili muške u recipijentnu ili žensku bakteriju.

Drugi tipovi plazmida mogu dati bakterijama gene za sintezu novih površinskih antigena, gena za sintezu toksina ili gena za sintezu bakteriocina. Treba spomenuti i da mnogi tipovi plazmida nose gene koji bakterije čine otpornima na antibiotike, teške metale ili ultraljubičasto zračenje.

U genetičkim tehnologijama plazmidi se koriste kao vektori kloniranja. Sljedeće osobine čine ih skoro idealnom vektorima u procesu kloniranja:

  • sposobnost plazmida da pod točno određenim uvjetima mogu proći kroz staničnu membranu;
  • plazmidi imaju vlastiti replikacioni početak, odnosno mogu se neovisno replicirati;
  • plazmidi mogu u procesu replikacije u određenom obimu preuzeti nove DNK;
  • za kloniranje je veoma značajna činjenica da i plazmidi na svojoj DNK imaju mjesta prepoznavanja za restrikcione enzime.