Tupí-Guaraní, porodica indijanskih jezika i plemena koja čini dio Velike porodice Tupian. Porodica Tupi-Guarani raspršena je po velikim predjelima Brazila i na jug do Paragvaja, Argentine i Bolivije, i sastoji se od skupina: Guarani, Guarayu-Siriono-Jora, Tupí, Tenetehara, Kayabi-Arawete, Kawahíb, Kamayura, Pauserna, i Oyampi[1]. Glavni jezici su tupi i guarani. Guarani se danas govori u Paragvaju, gdje je i službeni jezik, a osim Indijanaca govore ga i ostali Paragvajci. Jezik tupi je još prvi misionar u području Xingua, Luiz Figueira, nazvao 'lingua geral' . Autor je klasične Arte da Lingua Brasilica, prvi puta izdana 1621. u Lisabonu.
Skupine Tupi-Guarani porodice u literaturi nalazimo i označene rednim brojevima: Guarani (I). Guarayu-Siriono-Jora (II). Tupi (III). Tenetehara (IV). Kayabi-Arawete (V). Kawahib (VI). Kamayura (VII). Oyampi (VIII).
Literatura
- Luiz Figueira: Arte da Lingua Brasilica. (Lisboa). 1621
- Meliá, Bartomeu. Elogio de la Lengua Guaraní: Contextos para una educación bilingüe en el Paraguay. Asunción, Paraguay: CEPAG, 1995.
- Meliá, Bartomeu. La Lengua Guaraní del Paraguay: Historia, sociedad, y literatura. Madrid, Spain: Mapfre, 1992.
- Rodrigues, Daniele M. Grannier. Fonologia do Guarani Antigo. Campinas, Brazil: Editora da UNICAMP, 1990.