Vidi kôd stranice Trinitrotoluen

<!--'''Trinitrotoluen'''-->{{nedostaju izvori}}

{{Infookvir kemijski spoj
| formula                = C<sub>7</sub>H<sub>5</sub>N<sub>3</sub>O<sub>6</sub>, 2,4,6-trinitrotoluen
| slika                  =Trinitrotoluen.JPG
| slika_opis             =Krutina TNT-a
| slika1                 = 
| slika_opis1            = 
| IUPAC nomenklatura     = 2-metil-1,3,5-trinitrobenzen
| ostala imena           = 2,4,6-trinitrotoluen<br />TNT<br />Trilit<br />Tolit<br />Trinol<br />Trotil<br />Tritol<br />Tritolol<br />Triton<br />Trotol<br />Trinitrotoluol<br />2,4,6-trinitrometilbenzen
| CAS                    = 118-96-7
| EC                     = 204-289-6
| UN                     = 0209 (suh ili <30% vode)<br>0388, 0389 (pomiješan sa <br>trinitrobenzenom, heksanitrostilbenom)
| RTECS                  = XU0175000
| molarna masa           = 227.13 g·mol<sup>−1</sup>
| molekulska masa        = 
| izgled                 = Blijedožuta krutina
| gustoća                = 1.654 g·cm<sup>−3</sup>
| tališteK               = 353.50 K
| tališteC               = 80.35 °C
| vrelišteK              = 513.1 K (raspada se)
| vrelišteC              = 240.0 °C
| tlak para              =  0.0002 mmHg (20 °C) <ref>{{cite web |publisher=[[National Institute for Occupational Safety and Health]] (NIOSH) |url=http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0641.html |title=NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards #0641}}</ref>
| topljivost             =
| dipolni moment         = 
| slika2                 =Trinitrotoluene.svg
| slika_opis2            = 
| oblik molekule         = 
| izvor znkops           = 
| znakovi opasnosti      = {{znakovi opasnosti|E|T|N}}
| NFPA 704             = {{NFPA 704 |H = 2 |F = 4| R = 4}}
}}

'''Trinitrotoluen''' (C<sub>7</sub>H<sub>5</sub>N<sub>3</sub>O<sub>6</sub>, 2,4,6-trinitrotoluen, '''TNT''', '''trotil''') je nitrospoj [[Toluen|toluena]], te najviše primijenjeni vojni [[eksploziv]]. To je blijedo-žuta kristalna tvar. Na suncu potamni u narančastu boju. Može se dugo čuvati, a ne mijenja osobine. Malo je osjetljiv na udar, pa se njime lako rukuje. Pripada u srednje jake [[brizantni eksploziv|brizantne eksplozive]]. Zapaljen plamenom na otvorenom prostoru sagorijeva mirnim crveno-žutim plamenom. Upotrebljava se liven i prešan, čist ili u smjesi s drugim eksplozivima, kao što su [[pentrit]], [[heksogen]], tetril (tetratol) i [[amonijev nitrat]].
Za miniranje i rušenje trotil se preša ili lije u razne oblike koji se nazivaju „trotilski metak“. U obliku valjka od 75g i 100g, 100g i 200g u obliku pravokutnika, 500g, te od 25kg u drvenoj kutiji.

== Svojstva ==
Čisti spoj je svijetložute boje, otrovan, zapaljiv i eksplozivan. Lako se i sigurno tali i lijeva, zbog čega se ubrzo nakon otkrića počeo koristiti kao punjenje bombi.

Relativna moć: 100% TNT.

Energija eksplozije: 4,23 kJg<sup>-1</sup>

Volumen plinova: 710 cm<sup>3</sup>g<sup>-1</sup>

Detonacijska brzina: 6900 ms<sup>-1</sup>
== Povijest ==

Prvi ga je sintetizirao [[Njemačka|njemački]] kemičar [[Joseph Wilbrand]] [[1863.]] godine, te se prvih nekoliko godina koristio kao žuto bojilo, zbog svoje slabe osjetljivosti na mehanički stres. 1902. godine prihvaćen je kao korisni eksploziv.
== Proizvodnja ==
Dobiva se trostupanjskom nitracijom.

[[Toluen]] ili metilbenzen se [[Nitracija|nitrira]] smjesom koncentrirane [[Sumporna kiselina|sumporne]] i [[Dušična kiselina|dušične]] kiseline u nitrotoluen, koji se odvaja i ponovno nitrira u dinitrotoluen. U zadnjem koraku, dinitrotoluen se nitrira dušičnom kiselinom u [[oleum|oleumu]].

Nakon sinteze, stabilizira se otopinom [[Natrijev sulfit|natrijevog sulfita]], koji [[Oksidacija|reducira]] nestabilne [[Izomer|izomere]] spoja i ostatke reaktanata. Dobivena otpadna otopina crvene je boje i značajan je onečišćivač.

Prilikom nitracija važna je kontrola dušikovih oksida u reakcijskoj smjesi, jer može doći do [[Egzotermni proces|egzotermne reakcije]] u kojoj oksidiraju metilnu grupu na toluenskom prstenu, te eksplozije.

== Opasnost ==
Osim eksplozivnosti pri visokim temperaturama, spoj je otrovan, negativno utječe na [[plodnost]] muškarca i sumnja se da je [[kancerogen]].

== Izvori ==
[[Kategorija:Eksplozivi]]