Delčevo

PREUSMJERI Predložak:Infookvir makedonski grad

Delčevo (makedonski: Делчево) je gradić na sjevero istoku Republike Makedonije. Delčevo je sjedište istoimene Općine Delčevo, koja ima oko 17 505.(popis iz 2002.) stanovnika.

Zemljopisne odlike

Grad Delčevo leži na padinama Planine Golak na obalama rijeke Bregalnice, 164 km istočno od glavnog grada Skopja u pravcu istoka, nedaleko od bugarske granice. Delčevo je najveće naselje u Regiji Pijanec, kotlini od 585 km² omeđenoj Osogovskim planinama sa sjevera i Maleševskom planinom na jugu. Pored grada nalazi se Turistički Centar Golak, udaljen svega 10 km južno od grada na visini od 1 300 m ispod vrha Čavka (1358 m) na Planini Golak. Ovo planinsko izletište izgrađeno je 1981. godine, ima 5 apartmana, 8 hotelskih soba i restoran, sa nogometnim, košarkaškim i rukometnim terenima.

Povijest

Delčevo se prvi put spominje kao naselje u darovnici srpskog cara Stefana Dušana iz 1347. – 1350. godine u kojoj car daruje neke zemlje iz kotline Pijanec obližnjem manastiru Lesnovo. Naselje je u svojoj povijesti više puta mijenjalo svoje ime, za Bizanta se navodno zvalo - Vasilevo (što bi prevedeno sa grčkog Basileus bilo Vladarevo mjesto). Za Otomanskog carstva naselje su njegovi turski stanovnici koji su postali apsolutna većina prezvali u Sultania ( Sultaniye), a slavensko kršćansko stanovništvo iz okolice - Carevo Selo. U XVII st. izgrađena je džamija u središtu mjesta, koja je i danas u odličnom stanju.

Zbog povećanog broja kršćanskog stanovništva je 1856. godine izgrađena pravoslavna crkva, oko koje se uglavnom naseljavalo makedonsko stanovništvo.

Nakon Rusko-turskog rata, 1877–1878, došlo je do velike promjene u strukturi stanovništva, velik dio kršćanskog stanovništva iselio se zbog pritiska lokalnih vlasti i stanovnika u novoustanovljenu Kneževinu Bugarsku u obližnji Ćustendil i okolicu, a na njihovo mjesto doselilo se izbjeglo muslimansko stanovništvo iz Bugarske, ali i iz Bosne i Hercegovine. Oni su osnovali i novu četvrt Madžirci. Druga veća promjena dogodila se nakon Balkanskih ratova kada se dobar dio muslimanskog stanovništva iselio za Tursku, a Delčevo ušlo sastav Kraljevine Srbije i postalo sjedište lokalne uprave. Delčevo je 1914. godine, pred Prvi svjetski rat bio gradić od svega 1701. stanovnika. Nakon Prvog svjetskog rata Delčevo je ušlo u sastav kraljevine SHS, 1931. godine se broj stanovnika povećao na 3 746. Od 1935. godine počelo se Delčevo širiti i na desnu stranu rijeke Bregalnice.

Nakon Drugog svjetskog rata i osnutka tadašnje Federativne Republike Makedonije1950. godine u čast makedonskog ( i bugarskog) nacionalnog vođe i heroja Goce Delčeva, tadašnje Carevo Selo prezvano je u Delčevo.^[1] Goce Delčev je više puta boravio u Delčevu, jer je bio učitelj u nedalekom Novom Selu ( okolica Štipa).

Gospodarstvo

Delčevo je sjedište poljoprivrednog kraja. Među prvim industrijskim pogonima bio je Monopol ( Tvornica duhana), danas radi pod imenom Delčevo Tabak a.d., kao dio turske grupe Socotab Yaprak Tütün Sanayi ve Ticaret A (SYT). U Delčevu djeluju male tekstilne tvornice, Frotirka a.d., Palteks a.d., MK Viteks, i tvornica Kožarnica.