Vrapče
Ovo je glavno značenje pojma Vrapče. Za druga značenja pogledajte Vrapče (razdvojba).
Vrapče je zagrebačko gradsko naselje na zapadnom dijelu grada. Pripada gradskoj četvrti Podsused - Vrapče. Kroz to područje teče potok Vrapčak. Nekad je ovaj kvart bio poznat zagrebačkim izletnicima koji su planinarili na Medvednicu putevima koji su prolazili kroz Vrapče. Vrapče je prepoznatljivo po Psihijatrijskoj bolnici. Riječ je o najstarijoj i najvećoj psihijatrijskoj ustanovi u Zagrebu, a projektirao ju je 1877. godine Kuno Waidmann. Zanimljivo je da je jedina namjenski građena za potrebe psihijatrijskog liječenja. Unutar bolnice smještena je srednja medicinska škola. Prema popisu stanovništva iz 2011., naselje ima 7.700 stanovnika. Glavno je sjedište poštanskog ureda 10090 Zagreb-Susedgrad koji označava sva Susedgradska područja koja pripadaju gradskim četvrtima Podsused - Vrapče i Stenjevec.
Povijest[uredi]
Arheološka istraživanja dokazuju da su na području Vrapča živjeli paleolitski lovci. Špilja Veternica na Medvednici služila je kao sklonište, a u njoj su pronađeni brojni ostatci kostiju i lubanja špiljskog medvjeda. U Vrapču je pronađeno više nekropola iz razdoblja kulture žarnih polja iz 12. i 13. stoljeća prije Krista, uz današnju Bolničku cestu. Također je iskopana i keramička posuda iz razdoblja od 1230. do 1100. prije Krista. Pronađeni su i mnogi predmeti iz predrimskog doba, kao što je Silvanov žrtvenik pronađen 1894. godine, izrađen od kamena iz kamenoloma u Vrapču.
Do 1933. godine Vrapče je bilo selo koje se prostiralo od podnožja Medvednice niz potok Vrabečak, danas Vrapčak, pa sve do Save. Stanovnici sela na ravnici prema Savi, kao što su Rudeš, Jarun, Prečko i Špansko, zvali su se Poljanci. Uz glavnu cestu su se nalazile kuće u nizu, a crkva i škola koje su označavale centar sela bile su dosta udaljene od glavne ceste. Današnja jezgra Vrapča puno je bliža Ilici i Aleji Bologne.
Ime[uredi]
Vrapče je naziv za srednjovjekovno kmetsko selište zagrebačke Crkve. U stara vremena to naselje se zvalo Rabuš. Kasnije je dobilo samostalnu općinsku upravu. Za pojavu izvornog imena Rabuč pretpostavlja se da ili potječe od starohrvatskog imena Raba (najstariji poznati žitelj na području Vrapča) ili od stanovnika koji su bili robovi Kaptola (Ropče). Po drugoj teoriji, ime Vrapče naselje je dobilo po vrapcima - pticama su nekada u velikom broju obitavale na tom mjestu (analogija naziva slično krajevima u kojima ima npr. dosta kestena - kestenovac ili hrastova - hrašće i sl.)
Stanovništvo[uredi]
Godine 1865. Gornje Vrapče imalo je 99 kuća i 798 stanovnika, a Donje Vrapče 51 kuću i 489 stanovnika. Vrapče je pripojeno Zagrebu 1950. godine, a nagli rast broja stanovnika zabilježen je '70.-ih i '80.-ih godina zahvaljujući gradnji novog naselja Gajnice i stambenog bloka Stenjevec-sjever. Usporedbe radi, Vrapče, koje je 1880. imalo 245, a 1931. godine 1 994 stanovnika, u vrijeme popisa 1971. imalo je čak 13 180 stanovnika.