More actions
m bnz |
m Zamjena teksta - '{{dodaj infookvir|infookvir monarh}}' u '{{Monarh | ime = | slika = | opis = | titula = | vladavina = | krunidba = | prethodnik = | nasljednik = | regent = | titula1 = | vladavina1 = | krunidba1 = | prethodnik1 = | nasljednik1 = | regent1 = | titula2 = | vladavina2... |
||
| Redak 1: | Redak 1: | ||
{{ | {{Monarh | ||
| ime = | |||
| slika = | |||
| opis = | |||
| titula = | |||
| vladavina = | |||
| krunidba = | |||
| prethodnik = | |||
| nasljednik = | |||
| regent = | |||
| titula1 = | |||
| vladavina1 = | |||
| krunidba1 = | |||
| prethodnik1 = | |||
| nasljednik1 = | |||
| regent1 = | |||
| titula2 = | |||
| vladavina2 = | |||
| krunidba2 = | |||
| prethodnik2 = | |||
| nasljednik2 = | |||
| regent2 = | |||
| titula3 = | |||
| vladavina3 = | |||
| krunidba3 = | |||
| prethodnik3 = | |||
| nasljednik3 = | |||
| regent3 = | |||
| titula4 = | |||
| vladavina4 = | |||
| krunidba4 = | |||
| prethodnik4 = | |||
| nasljednik4 = | |||
| regent4 = | |||
| nasljeđe = - | |||
| supruga = | |||
| supruge = | |||
| suprug = | |||
| supruzi = | |||
| djeca = | |||
| puno ime = | |||
| posthumno ime = | |||
| dinastija = | |||
| vladarska himna = | |||
| otac = | |||
| majka = | |||
| datum rođenja = | |||
| datum smrti = | |||
| datum pokopa = | |||
| mjesto pokopa = | |||
| potpis = | |||
| zanimanje = | |||
| vjera = | |||
}} | |||
[[Datoteka:Aureliancoin1.jpg|mini|360px|[[antoninijan]] Aurelijana.]] | [[Datoteka:Aureliancoin1.jpg|mini|360px|[[antoninijan]] Aurelijana.]] | ||
'''Aurelijan''' (lat. '''Lucius Domitius Aurelianus''' [lu:'ki·us domi'ti·us aureli·a:'~]), rimski car ([[Mezija]], 9. IX. 214 – Cenofurij, [[Tracija (rimska provincija)|Tracija]], 275). | '''Aurelijan''' (lat. '''Lucius Domitius Aurelianus''' [lu:'ki·us domi'ti·us aureli·a:'~]), rimski car ([[Mezija]], 9. IX. 214 – Cenofurij, [[Tracija (rimska provincija)|Tracija]], 275). | ||
Posljednja izmjena od 15. travanj 2025. u 01:00
Aurelijan (lat. Lucius Domitius Aurelianus [lu:'ki·us domi'ti·us aureli·a:'~]), rimski car (Mezija, 9. IX. 214 – Cenofurij, Tracija, 275).
Nakon smrti cara Klaudija II. (270.) legije su u Sirmiju proglasile Aurelijana carem. Pobijedivši Gote, prepustio im je Daciju, koja je od 107. bila rimska provincija. Uspješno ratovao protiv Vandala, koji su upali u Panoniju, i protiv germanskih Jutunga i Alemana, koji su ugrozili Italiju (271.). Da bi zaštitio Rim od napada tzv. barbara, započeo izgradnju čvrstih zidova oko grada (Aurelijanove zidine); ti zidovi, djelomično i danas sačuvani, učvršćeni kulama, bili su u završnoj fazi izgradnje dugački 19 km. Nove vojne uspjehe postigao je na Istoku, gdje je 273. srušio palmirsku državu, i na Zapadu pobijedivši 274. Tetrika, koji se u Galiji proglasio carem. Tim uspješnim ratovima učvrstio je Carstvo pa su ga prozvali obnoviteljem Carstva (restitutor Orbis). Aurelijana su ubili iduće godine vlastiti časnici tijekom priprema za rat protiv Perzijanaca.[1]
Aurelijan je u vojsci uspostavio čvrstu stegu (disciplinae militaris corrector), a Senatu oduzeo svaki utjecaj na državnu upravu. Osim gospodarskim i upravnim reformama, jedinstvo Carstva nastojao je učvrstiti i uvođenjem kulta nepobjedivoga boga Sunca (Sol invictus), a sebe je dao nazivati gospodinom i bogom (dominus et deus), što je općenito pomoglo afirmaciji monoteizma.[1] To je značilo da nestaje principat što ga je inaugurirao August, a uvodi se novi oblik vladavine, dominat, tj. apsolutna monarhija po uzoru na orijentalne monarhije.[2] Prvi je od rimskih careva počeo nositi istočnjačke vladarske insignije (dijadem).[1]
Izvori
Ostali projekti
 | U Wikimedijinu spremniku nalazi se još gradiva na temu: Aurelijan |
Nedovršeni članak Aurelijan koji govori o antičkom Rimu treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima uređivanja Hrvatske internetske enciklopedije.