Toggle search
Toggle menu
309,3 tis.
61
18
533,2 tis.
Hrvatska internetska enciklopedija
Toggle preferences menu
Toggle personal menu
Niste prijavljeni
Your IP address will be publicly visible if you make any edits.

Kopitari: razlika između inačica

Izvor: Hrvatska internetska enciklopedija
More actions
VizualnoWikitekst
Bot: Automatski unos stranica
 
m file->datoteka
 
Nije prikazana jedna međuinačica
Redak 26: Redak 26:
Za kopitare se prije smatralo da su red. Kopitari se dijele na [[Neparnoprstaši|neparnoprstaše]] (''Perissodactyla''), [[Parnoprstaši|parnoprstaše]] (''Cetartiodactyla'', ''Artiodactyla''), [[Cjevozupci|cjevozupce]] (''Tubulidentata''), [[pećinari|pećinare]] (''Hyracoidea''), [[Sirene (životinje)|sirene]] (''Sirenia''), [[Surlaši|surlaše]] (''Proboscidea'') i ponekad na [[Kitovi|kitove]] (''Cetacea'').
Za kopitare se prije smatralo da su red. Kopitari se dijele na [[Neparnoprstaši|neparnoprstaše]] (''Perissodactyla''), [[Parnoprstaši|parnoprstaše]] (''Cetartiodactyla'', ''Artiodactyla''), [[Cjevozupci|cjevozupce]] (''Tubulidentata''), [[pećinari|pećinare]] (''Hyracoidea''), [[Sirene (životinje)|sirene]] (''Sirenia''), [[Surlaši|surlaše]] (''Proboscidea'') i ponekad na [[Kitovi|kitove]] (''Cetacea'').


No, morfološki<ref>{{cite journal | last1 = Asher | first1 = RJ | last2 = Bennet | first2 = N | last3 = Lehmann | first3 = T | year = 2009 | title = The new framework for understanding placental mammal evolution | url = | journal = BioEssays | volume = 31 | issue = 8| pages = 853–864 | doi=10.1002/bies.200900053 | pmid=19582725}}</ref><ref name="Tabuce">{{cite journal | last1 = Tabuce | first1 = R. | last2 = Marivaux | first2 = L. | last3 = Adaci | first3 = M. | last4 = Bensalah | first4 = M. | last5 = Hartenberger | first5 = J. L. | display-authors = etal  | year = 2007 | title = Early tertiary mammals from north Africa reinforce the molecular afrotheria clade | journal = Proceedings of the Royal Society B | volume = 274 | issue = 1614| pages = 1159–1166 | doi=10.1098/rspb.2006.0229 | pmid=17329227 | pmc=2189562}}</ref><ref name="Seiffert">{{cite journal | last1 = Seiffert | first1 = E | year = 2007 | title = A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence | url = | journal = BMC Evol Biol | volume = 7 | issue = | page = 13 | doi = 10.1186/1471-2148-7-224 | pmid = 17999766 | pmc = 2248600 }}</ref><ref name="SanchezVillagra">{{cite journal | last1 = Sanchez-Villagra | first1 = M. R. | last2 = Narita | first2 = Y. | last3 = Kuratani | first3 = S. | year = 2007 | title = Thoracolumbar vertebral number: the first skeletal synapomorphy for afrotherian mammals | url = | journal = Syst Biodivers | volume = 5 | issue = | pages = 1–17 | doi = 10.1017/S1477200006002258 }}</ref> i molekularni<ref>{{cite journal | last1 = Springer | first1 = MS | last2 = Stanhope | first2 = MJ | last3 = Madsen | first3 = O | last4 = de Jong | first4 = WW | year = 2004 | title = Molecules consolidate the placental mammal tree | url = | journal = Trends Ecol Evol | volume = 19 | issue = 8| pages = 430–438 | doi=10.1016/j.tree.2004.05.006 | pmid=16701301}}</ref><ref>{{cite journal | last1 = Robinson | first1 = M. A. Yang | last2 = Fu | first2 = T. J. | last3 = Ferguson-Smith | first3 = B. | year = 2004 | title = Cross-species chromosome painting in the golden mole and elephant-shrew: support for the mammalian clades Afrotheria and Afroinsectiphillia but not Afroinsectivora | journal = Proceedings of the Royal Society B | volume = 271 | issue = 1547| pages = 1477–1484 | doi=10.1098/rspb.2004.2754 | pmid=15306319 | pmc=1691750}}</ref> znanstveni rad iz [[2009.]] godine otkrio je da su [[cjevozupci]], [[pećinari]], [[sirene (životinje)|sirene]] i [[surlaši]] po srodstvu bliži [[sengiji]]ma, [[četinasti ježevi|četinastima ježevima]] (''Tenrecidae'') i [[zlatokrtine|zlatokrtinama]] (''Chrysochloridae'') nego [[neparnoprstaši]]ma i [[parnoprstaši]]ma. Surlaši, sirene i pećinari stavljeni su u [[klad]] ''[[Paenungulata]]'', dok se za cjevozupce smatra da su im bliski rođaci ili da su bliski rođaci [[sengiji|sengijama]] [[klad]]a ''[[Afroinsectiphilia]]''.<ref name=Seiffert2007>{{cite journal | author = Seiffert, E.R. | year = 2007 | title = A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence | journal = BMC Evolutionary Biology | volume = 7 | pages = 13 | url = http://www.biomedcentral.com/content/pdf/1471-2148-7-224.pdf | accessdate = 2008-04-19 | doi = 10.1186/1471-2148-7-224 | pmid = 17999766 | last2 = Guillon | first2 = JM | pmc=2248600 | issue=1}}</ref> Ovo je izraziti primjer [[Konvergentna evolucija|konvergentne evolucije]].<ref>{{cite book|last=Dawkins|first=Richard|title=The Ancestor's Tale|publisher=Mariner Books|location=Boston|year=2005|page=[https://archive.org/details/ancestorstale00rich_0/page/195 195]|isbn=978-0-618-61916-0|url=https://archive.org/details/ancestorstale00rich_0/page/195}}</ref>  
No, morfološki<ref>{{cite journal | last1 = Asher | first1 = RJ | last2 = Bennet | first2 = N | last3 = Lehmann | first3 = T | year = 2009 | title = The new framework for understanding placental mammal evolution | url = | journal = BioEssays | volume = 31 | issue = 8| pages = 853–864 | doi=10.1002/bies.200900053 | pmid=19582725}}</ref><ref name="Tabuce">{{cite journal | last1 = Tabuce | first1 = R. | last2 = Marivaux | first2 = L. | last3 = Adaci | first3 = M. | last4 = Bensalah | first4 = M. | last5 = Hartenberger | first5 = J. L. | display-authors = etal  | year = 2007 | title = Early tertiary mammals from north Africa reinforce the molecular afrotheria clade | journal = Proceedings of the Royal Society B | volume = 274 | issue = 1614| pages = 1159–1166 | doi=10.1098/rspb.2006.0229 | pmid=17329227 | pmc=2189562}}</ref><ref name="Seiffert">{{cite journal | last1 = Seiffert | first1 = E | year = 2007 | title = A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence | url = | journal = BMC Evol Biol | volume = 7 | issue = | page = 13 | doi = 10.1186/1471-2148-7-224 | pmid = 17999766 | pmc = 2248600 }}</ref><ref name="SanchezVillagra">{{cite journal | last1 = Sanchez-Villagra | first1 = M. R. | last2 = Narita | first2 = Y. | last3 = Kuratani | first3 = S. | year = 2007 | title = Thoracolumbar vertebral number: the first skeletal synapomorphy for afrotherian mammals | url = | journal = Syst Biodivers | volume = 5 | issue = | pages = 1–17 | doi = 10.1017/S1477200006002258 }}</ref> i molekularni<ref>{{cite journal | last1 = Springer | first1 = MS | last2 = Stanhope | first2 = MJ | last3 = Madsen | first3 = O | last4 = de Jong | first4 = WW | year = 2004 | title = Molecules consolidate the placental mammal tree | url = | journal = Trends Ecol Evol | volume = 19 | issue = 8| pages = 430–438 | doi=10.1016/j.tree.2004.05.006 | pmid=16701301}}</ref><ref>{{cite journal | last1 = Robinson | first1 = M. A. Yang | last2 = Fu | first2 = T. J. | last3 = Ferguson-Smith | first3 = B. | year = 2004 | title = Cross-species chromosome painting in the golden mole and elephant-shrew: support for the mammalian clades Afrotheria and Afroinsectiphillia but not Afroinsectivora | journal = Proceedings of the Royal Society B | volume = 271 | issue = 1547| pages = 1477–1484 | doi=10.1098/rspb.2004.2754 | pmid=15306319 | pmc=1691750}}</ref> znanstveni rad iz [[2009.]] godine otkrio je da su [[cjevozupci]], [[pećinari]], [[sirene (životinje)|sirene]] i [[surlaši]] po srodstvu bliži [[sengiji]]ma, [[četinasti ježevi|četinastima ježevima]] (''Tenrecidae'') i [[zlatokrtine|zlatokrtinama]] (''Chrysochloridae'') nego [[neparnoprstaši]]ma i [[parnoprstaši]]ma. Surlaši, sirene i pećinari stavljeni su u [[klad]] ''[[Paenungulata]]'', dok se za cjevozupce smatra da su im bliski rođaci ili da su bliski rođaci [[sengiji|sengijama]] [[klad]]a ''[[Afroinsectiphilia]]''.<ref name=Seiffert2007>{{cite journal | author = Seiffert, E.R. | year = 2007 | title = A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence | journal = BMC Evolutionary Biology | volume = 7 | pages = 13 | url = http://www.biomedcentral.com/content/pdf/1471-2148-7-224.pdf | accessdate = 2008-04-19 | doi = 10.1186/1471-2148-7-224 | pmid = 17999766 | last2 = Guillon | first2 = JM | pmc=2248600 | issue=1}}</ref> Ovo je izraziti primjer [[Konvergentna evolucija|konvergentne evolucije]].<ref>{{Citiranje knjige|last=Dawkins|first=Richard|title=The Ancestor's Tale|publisher=Mariner Books|location=Boston|year=2005|page=[https://archive.org/details/ancestorstale00rich_0/page/195 195]|isbn=978-0-618-61916-0|url=https://archive.org/details/ancestorstale00rich_0/page/195}}</ref>  


Trenutačno postoji spor oko toga je li ova manja skupina kopitara [[kladistika|kladistička]] (zasnovana na [[evolucija|evoluciji]]) skupina, samo [[fenetika|fenetička]] skupina ili [[folklorna taksonomija|folklorni takson]] (sličan, ali ne nužno povezan). Neka su istraživanja doista pronašla da kopitari klada ''[[Mesaxonia]]'' i ''[[Paraxonia]]'' stvaraju monofiletičku vezu<ref>http://www.biomedcentral.com/1471-2148/10/102</ref><ref name=Spauldingetal2009>{{cite journal|pmc=2740860 | pmid=19774069 | doi=10.1371/journal.pone.0007062 | volume=4 | issue=9 | title=Relationships of Cetacea (Artiodactyla) among mammals: increased taxon sampling alters interpretations of key fossils and character evolution | year=2009 | journal=PLOS ONE | pages=e7062|bibcode = 2009PLoSO...4.7062S|editor1-last=Farke|editor1-first=Andrew Allen|last1=Spaulding|first1=Michelle|last2=O'Leary|first2=Maureen A.|last3=Gatesy|first3=John }}</ref><ref name= "Nery">{{Cite journal | last1 = Nery | first1 = M. F. | last2 = González | first2 = D. M. J. | last3 = Hoffmann | first3 = F. G. | last4 = Opazo | first4 = J. C. | title = Resolution of the laurasiatherian phylogeny: Evidence from genomic data | doi = 10.1016/j.ympev.2012.04.012 | journal = Molecular Phylogenetics and Evolution | volume = 64 | issue = 3 | pages = 685–689 | year = 2012 | pmid =  22560954| pmc = }}</ref>, blisko srodnu kladu ''[[Ferae]]'' kojemu pripadaju [[zvijeri]] i [[ljuskavci]]<ref>[http://www.biomedcentral.com/1471-2148/6/93 BioMed Central | Full text | A higher-level MRP supertree of placental mammals<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{cite journal |author=Zhou, X. |year=2011 |title=Phylogenomic analysis resolves the interordinal relationships and rapid diversification of the Laurasiatherian mammals  |journal=[[Systematic Biology]] |doi=10.1093/sysbio/syr089 |url= http://sysbio.oxfordjournals.org/content/early/2011/09/03/sysbio.syr089.abstract |accessdate=3 October 2011 |volume=61 |pages=150–64 |pmid=21900649 |pmc=3243735 |issue=1 |first2=S. |last2=Xu |first3=J. |last3=Xu |first4=B. |last4=Chen |first5=K. |last5=Zhou |first6=G. |last6=Yang|display-authors=etal}} (Advance Access; published online 7 September 2011)</ref> unutar klada ''[[Ferungulata]]'', ili [[šišmiši]]ma.<ref>Researchers Greatly Improve Evolutionary Tree of Life for Mammals http://newsroom.ucr.edu/2729</ref> Druga istraživanja pronašla su da ta dva reda nisu toliko usko povezana jer neki stavljaju neparnoprstaše kao bliske srodnike šišmišima i ''Ferae'' u ''[[Pegasoferae]]''<ref>{{Cite journal | last1 = Nishihara | first1 = H.| last2 = Hasegawa | first2 = M.| last3 = Okada | first3 = N.| title = Pegasoferae, an unexpected mammalian clade revealed by tracking ancient retroposon insertions | doi = 10.1073/pnas.0603797103 | journal = [[Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|Proceedings of the National Academy of Sciences]]| volume = 103 | issue = 26 | pages = 9929–9934 | year = 2006 | pmid = 16785431| pmc = 1479866| bibcode = 2006PNAS..103.9929N}}</ref>, a drugi stavljaju parnoprstaše kao bliske srodnike šišmišima.<ref>{{cite journal | url = | doi=10.1016/j.ympev.2012.10.012 | volume=66 | issue=2 | title=A phylogenetic blueprint for a modern whale | journal=Molecular Phylogenetics and Evolution | pages=479–506 | pmid=23103570 | last1 = Gatesy | first1 = J | last2 = Geisler | first2 = JH | last3 = Chang | first3 = J | last4 = Buell | first4 = C | last5 = Berta | first5 = A | last6 = Meredith | first6 = RW | last7 = Springer | first7 = MS | last8 = McGowen | first8 = MR| date=February 2013 }}</ref>
Trenutačno postoji spor oko toga je li ova manja skupina kopitara [[kladistika|kladistička]] (zasnovana na [[evolucija|evoluciji]]) skupina, samo [[fenetika|fenetička]] skupina ili [[folklorna taksonomija|folklorni takson]] (sličan, ali ne nužno povezan). Neka su istraživanja doista pronašla da kopitari klada ''[[Mesaxonia]]'' i ''[[Paraxonia]]'' stvaraju monofiletičku vezu<ref>http://www.biomedcentral.com/1471-2148/10/102</ref><ref name=Spauldingetal2009>{{cite journal|pmc=2740860 | pmid=19774069 | doi=10.1371/journal.pone.0007062 | volume=4 | issue=9 | title=Relationships of Cetacea (Artiodactyla) among mammals: increased taxon sampling alters interpretations of key fossils and character evolution | year=2009 | journal=PLOS ONE | pages=e7062|bibcode = 2009PLoSO...4.7062S|editor1-last=Farke|editor1-first=Andrew Allen|last1=Spaulding|first1=Michelle|last2=O'Leary|first2=Maureen A.|last3=Gatesy|first3=John }}</ref><ref name= "Nery">{{Cite journal | last1 = Nery | first1 = M. F. | last2 = González | first2 = D. M. J. | last3 = Hoffmann | first3 = F. G. | last4 = Opazo | first4 = J. C. | title = Resolution of the laurasiatherian phylogeny: Evidence from genomic data | doi = 10.1016/j.ympev.2012.04.012 | journal = Molecular Phylogenetics and Evolution | volume = 64 | issue = 3 | pages = 685–689 | year = 2012 | pmid =  22560954| pmc = }}</ref>, blisko srodnu kladu ''[[Ferae]]'' kojemu pripadaju [[zvijeri]] i [[ljuskavci]]<ref>[http://www.biomedcentral.com/1471-2148/6/93 BioMed Central | Full text | A higher-level MRP supertree of placental mammals<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{cite journal |author=Zhou, X. |year=2011 |title=Phylogenomic analysis resolves the interordinal relationships and rapid diversification of the Laurasiatherian mammals  |journal=[[Systematic Biology]] |doi=10.1093/sysbio/syr089 |url= http://sysbio.oxfordjournals.org/content/early/2011/09/03/sysbio.syr089.abstract |accessdate=3 October 2011 |volume=61 |pages=150–64 |pmid=21900649 |pmc=3243735 |issue=1 |first2=S. |last2=Xu |first3=J. |last3=Xu |first4=B. |last4=Chen |first5=K. |last5=Zhou |first6=G. |last6=Yang|display-authors=etal}} (Advance Access; published online 7 September 2011)</ref> unutar klada ''[[Ferungulata]]'', ili [[šišmiši]]ma.<ref>Researchers Greatly Improve Evolutionary Tree of Life for Mammals http://newsroom.ucr.edu/2729</ref> Druga istraživanja pronašla su da ta dva reda nisu toliko usko povezana jer neki stavljaju neparnoprstaše kao bliske srodnike šišmišima i ''Ferae'' u ''[[Pegasoferae]]''<ref>{{Cite journal | last1 = Nishihara | first1 = H.| last2 = Hasegawa | first2 = M.| last3 = Okada | first3 = N.| title = Pegasoferae, an unexpected mammalian clade revealed by tracking ancient retroposon insertions | doi = 10.1073/pnas.0603797103 | journal = [[Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|Proceedings of the National Academy of Sciences]]| volume = 103 | issue = 26 | pages = 9929–9934 | year = 2006 | pmid = 16785431| pmc = 1479866| bibcode = 2006PNAS..103.9929N}}</ref>, a drugi stavljaju parnoprstaše kao bliske srodnike šišmišima.<ref>{{cite journal | url = | doi=10.1016/j.ympev.2012.10.012 | volume=66 | issue=2 | title=A phylogenetic blueprint for a modern whale | journal=Molecular Phylogenetics and Evolution | pages=479–506 | pmid=23103570 | last1 = Gatesy | first1 = J | last2 = Geisler | first2 = JH | last3 = Chang | first3 = J | last4 = Buell | first4 = C | last5 = Berta | first5 = A | last6 = Meredith | first6 = RW | last7 = Springer | first7 = MS | last8 = McGowen | first8 = MR| date=February 2013 }}</ref>
Redak 89: Redak 89:
     |label1=[[Perissodactyla]]
     |label1=[[Perissodactyla]]
     |1={{Clade/Modul
     |1={{Clade/Modul
         |1=[[Equidae]][[File:Equus quagga (white background).jpg|50 px]]
         |1=[[Equidae]][[Datoteka:Equus quagga (white background).jpg|50 px]]
         |label2=
         |label2=
         |2={{Clade/Modul
         |2={{Clade/Modul
             |1=[[Tapiridae]][[File:Tapir white background.jpg|50 px]]
             |1=[[Tapiridae]][[Datoteka:Tapir white background.jpg|50 px]]
             |2=[[Rhinocerotidae]][[File:Rhino white background.jpg|50 px]]
             |2=[[Rhinocerotidae]][[Datoteka:Rhino white background.jpg|50 px]]
           }} }}
           }} }}
     |label2=[[Artiodactyla]]
     |label2=[[Artiodactyla]]
     |2={{Clade/Modul
     |2={{Clade/Modul
         |label1=[[Tylopoda]]
         |label1=[[Tylopoda]]
         |1=[[Camelidae]][[File:Cladogram of Cetacea within Artiodactyla (Camelus bactrianus).png|50 px]]
         |1=[[Camelidae]][[Datoteka:Cladogram of Cetacea within Artiodactyla (Camelus bactrianus).png|50 px]]
         |label2=[[Artiofabula]]
         |label2=[[Artiofabula]]
         |2={{Clade/Modul
         |2={{Clade/Modul
             |label1=[[Suina]]
             |label1=[[Suina]]
             |1={{Clade/Modul
             |1={{Clade/Modul
               |1=[[Tayassuidae]][[File:Pecari tajacu white background.jpg|50 px]]
               |1=[[Tayassuidae]][[Datoteka:Pecari tajacu white background.jpg|50 px]]
               |2=[[Suidae]][[File:Recherches pour servir à l'histoire naturelle des mammifères (Pl. 80) (white background).jpg|50 px]]
               |2=[[Suidae]][[Datoteka:Recherches pour servir à l'histoire naturelle des mammifères (Pl. 80) (white background).jpg|50 px]]
               }}
               }}
             |label2=[[Cetruminantia]]
             |label2=[[Cetruminantia]]
Redak 110: Redak 110:
               |label1=[[Whippomorpha]]
               |label1=[[Whippomorpha]]
                   |1={{Clade/Modul
                   |1={{Clade/Modul
                       |1=[[Hippopotamidae]][[File:Hippopotamus-PSF-Oksmith.svg|50 px]]
                       |1=[[Hippopotamidae]][[Datoteka:Hippopotamus-PSF-Oksmith.svg|50 px]]
                       |2={{Clade/Modul  
                       |2={{Clade/Modul  
                           |label1=[[Cetacea]]
                           |label1=[[Cetacea]]
Redak 116: Redak 116:
                             |label1=[[Mysticeti]]
                             |label1=[[Mysticeti]]
                             |1={{Clade/Modul
                             |1={{Clade/Modul
                                 |1=[[Balaenidae]][[File:Balaena mysticetus NOAA.jpg|50 px]]
                                 |1=[[Balaenidae]][[Datoteka:Balaena mysticetus NOAA.jpg|50 px]]
                                 |2={{Clade/Modul
                                 |2={{Clade/Modul
                                     |1=[[Cetotheriidae]][[File:Caperea marginata 3 flipped.jpg|50 px]]
                                     |1=[[Cetotheriidae]][[Datoteka:Caperea marginata 3 flipped.jpg|50 px]]
                                     |2={{Clade/Modul
                                     |2={{Clade/Modul
                                       |1=[[Eschrichtiidae]][[File:Eschrichtius robustus NOAA.jpg|50 px]]
                                       |1=[[Eschrichtiidae]][[Datoteka:Eschrichtius robustus NOAA.jpg|50 px]]
                                       |2=[[Balaenopteridae]] [[File:Megaptera novaeangliae NOAA.jpg|50 px]]}} }} }}
                                       |2=[[Balaenopteridae]] [[Datoteka:Megaptera novaeangliae NOAA.jpg|50 px]]}} }} }}
                             |label2=[[Odontoceti]]
                             |label2=[[Odontoceti]]
                             |2={{Clade/Modul
                             |2={{Clade/Modul
                                 |1={{Clade/Modul
                                 |1={{Clade/Modul
                                   |1=[[Kogiidae]]
                                   |1=[[Kogiidae]]
                                   |2=[[Physeteridae]][[File:Physeter macrocephalus NOAA.jpg|50 px]]
                                   |2=[[Physeteridae]][[Datoteka:Physeter macrocephalus NOAA.jpg|50 px]]
                                   }}
                                   }}
                                 |2={{Clade/Modul  
                                 |2={{Clade/Modul  
                                   |1=[[Platanistidae]]  
                                   |1=[[Platanistidae]]  
                                   |2={{Clade/Modul
                                   |2={{Clade/Modul
                                     |1=[[Ziphiidae]][[File:Ziphius cavirostris NOAA.jpg|50 px]]
                                     |1=[[Ziphiidae]][[Datoteka:Ziphius cavirostris NOAA.jpg|50 px]]
                                     |2={{Clade/Modul
                                     |2={{Clade/Modul
                                       |1=†[[Lipotidae]][[File:Lipotes vexillifer.png|50 px]]
                                       |1=†[[Lipotidae]][[Datoteka:Lipotes vexillifer.png|50 px]]
                                       |2={{Clade/Modul  
                                       |2={{Clade/Modul  
                                         |1={{Clade/Modul
                                         |1={{Clade/Modul
                                           |1=[[La Plata riječni dupin|Pontoporiidae]][[File:Pontoporia blainvillei.jpg|50 px]]
                                           |1=[[La Plata riječni dupin|Pontoporiidae]][[Datoteka:Pontoporia blainvillei.jpg|50 px]]
                                           |2=[[Iniidae]]
                                           |2=[[Iniidae]]
                                           }}
                                           }}
                                         |2={{Clade/Modul
                                         |2={{Clade/Modul
                                           |1=[[Delphinidae]] [[File:Orcinus orca NOAA 2.jpg|50 px]]
                                           |1=[[Delphinidae]] [[Datoteka:Orcinus orca NOAA 2.jpg|50 px]]
                                           |2={{Clade/Modul
                                           |2={{Clade/Modul
                                             |1=[[Monodontidae]] [[File:Delphinapterus leucas NOAA.jpg|50 px]]
                                             |1=[[Monodontidae]] [[Datoteka:Delphinapterus leucas NOAA.jpg|50 px]]
                                             |2=[[Phocoenidae]] }} }} }} }} }} }} }} }} }} }}
                                             |2=[[Phocoenidae]] }} }} }} }} }} }} }} }} }} }}
               |label2=[[Ruminantia]]
               |label2=[[Ruminantia]]
                   |2={{Clade/Modul
                   |2={{Clade/Modul
                       |1=[[Tragulidae]][[File:Kantschil-drawing white background.jpg|50 px]]
                       |1=[[Tragulidae]][[Datoteka:Kantschil-drawing white background.jpg|50 px]]
                       |2={{Clade/Modul
                       |2={{Clade/Modul
                         |1=[[Antilocapridae]][[File:Antilocapra white background.jpg|50 px]]
                         |1=[[Antilocapridae]][[Datoteka:Antilocapra white background.jpg|50 px]]
                         |2={{Clade/Modul
                         |2={{Clade/Modul
                             |1=[[Giraffidae]][[File:Giraffa camelopardalis Brockhaus white background.jpg|50 px]]
                             |1=[[Giraffidae]][[Datoteka:Giraffa camelopardalis Brockhaus white background.jpg|50 px]]
                             |2={{Clade/Modul
                             |2={{Clade/Modul
                               |1=[[Cervidae]][[File:The deer of all lands (1898) Hangul white background.png|50 px]]
                               |1=[[Cervidae]][[Datoteka:The deer of all lands (1898) Hangul white background.png|50 px]]
                               |2={{Clade/Modul
                               |2={{Clade/Modul
                                   |1=[[Moschidae]][[File:Moschus chrysogaster white background.jpg|50 px]]
                                   |1=[[Moschidae]][[Datoteka:Moschus chrysogaster white background.jpg|50 px]]
                                   |2=[[Bovidae]][[File:Birds and nature (1901) (14562088237) white background.jpg|50 px]] }} }} }} }} }}
                                   |2=[[Bovidae]][[Datoteka:Birds and nature (1901) (14562088237) white background.jpg|50 px]] }} }} }} }} }}
             }} }} }} }} }}
             }} }} }} }} }}


Posljednja izmjena od 29. travanj 2022. u 22:33

Kopitari
Domaći magarac (Equus africanus asinus)
Domaći magarac (Equus africanus asinus)
Sistematika
Carstvo: Animalia
Koljeno: Chordata
Razred: Mammalia
Dvojno ime
Ungulata
Linnaeus, 1766.
Redovi i kladovi

Kopitari (latinski: Ungulata) skupina su sisavaca kojima su razmjerno dugačke noge prilagođene brzu kretanju po tlu: stražnji su se članci na srednjemu ili na trećemu i četvrtome prstu pretvorili u trokutaste, okrugle ili lopataste rožnate tvorevine – kopita. Tijekom evolucije kod tih se životinja, uz povećavanje tijela i produljivanje nogu, smanjivao broj prstiju, i to na dva načina: ili se na svakoj nozi razvijao samo srednji prst, na koji se onda oslanjalo cijelo tijelo (neparnoprstaši: tapiri, nosorozi i konji), ili su se podjednako razvijali treći i četvrti prst, pa se tijelo oslanjalo na dva prsta svake noge (parnoprstaši ili papkari: svinje, vodenkonji, deve, patuljasti moškavci, jeleni, šupljorošci i žirafe); ostali su prsti zakržljali. Kopitari imaju zajedničke pretke sa zvijerima u tzv. prazvijerima (Creodonta), a razvili su se izravno iz predaka s petoprstim nogama prakopitara (Condylarthra). Razvoj je tekao od početka tercijara na kontinentima sjeverne polutke. Odatle su prešli u Južnu Ameriku, gdje su se zbog dugotrajne izolacije dugo očuvali stari primitivni oblici, a u Africi razvili su se u različitima smjerovima (slonovi, pećinari, sirene). Poslije (u predledeno doba) proširili su se i na središnju, južnu i jugozapadnu Aziju, gdje su se razvili šupljorošci. Kopitari su biljožderi (osim svinje), žive u različitima biotopima: u moru (sirene), u slatkima vodama (vodenkonji), na kopnu, od nizinskih područja do planinskih visočja. Prirodno su rašireni po svim kontinentima osim Australije s Polinezijom, kamo ih je prenio čovjek u novije doba.[4]

Klasikfikacija

Povijest

Za kopitare se prije smatralo da su red. Kopitari se dijele na neparnoprstaše (Perissodactyla), parnoprstaše (Cetartiodactyla, Artiodactyla), cjevozupce (Tubulidentata), pećinare (Hyracoidea), sirene (Sirenia), surlaše (Proboscidea) i ponekad na kitove (Cetacea).

No, morfološki[5][6][7][8] i molekularni[9][10] znanstveni rad iz 2009. godine otkrio je da su cjevozupci, pećinari, sirene i surlaši po srodstvu bliži sengijima, četinastima ježevima (Tenrecidae) i zlatokrtinama (Chrysochloridae) nego neparnoprstašima i parnoprstašima. Surlaši, sirene i pećinari stavljeni su u klad Paenungulata, dok se za cjevozupce smatra da su im bliski rođaci ili da su bliski rođaci sengijama klada Afroinsectiphilia.[11] Ovo je izraziti primjer konvergentne evolucije.[12]

Trenutačno postoji spor oko toga je li ova manja skupina kopitara kladistička (zasnovana na evoluciji) skupina, samo fenetička skupina ili folklorni takson (sličan, ali ne nužno povezan). Neka su istraživanja doista pronašla da kopitari klada Mesaxonia i Paraxonia stvaraju monofiletičku vezu[13][14][15], blisko srodnu kladu Ferae kojemu pripadaju zvijeri i ljuskavci[16][17] unutar klada Ferungulata, ili šišmišima.[18] Druga istraživanja pronašla su da ta dva reda nisu toliko usko povezana jer neki stavljaju neparnoprstaše kao bliske srodnike šišmišima i Ferae u Pegasoferae[19], a drugi stavljaju parnoprstaše kao bliske srodnike šišmišima.[20]


Taksonomija

Slijedi pojednostavljena taksonomija kopitara (pod pretpostavkom da kopitari čine prirodnu skupinu) s postojećima roodvima, prema redoslijedu odnosa. Treba imati na umu da i dalje postoju sporna područja, poput odnosa rodova pravih preživača (Pecora) i rodova kitova usana.

Filogenija

Slijedi opći konsenzus filogenije kopitara.[22][23] Script error: No such module "Clade".

Izvori

  1. ↑ Script error: The function "harvard_citation_no_bracket" does not exist.
  2. ↑ Welker, F; Collins, MJ; Thomas, JA; Wadsley, M; Brace, S; Cappellini, E; Turvey, ST; Reguero, M et al. (18. ožujak 2015.). "Ancient proteins resolve the evolutionary history of Darwin's South American ungulates". Nature 522 (7554): 81–84. Bibcode 2015Natur.522...81W. doi:10.1038/nature14249. PMID 25799987. http://eprints.whiterose.ac.uk/91438/1/Welker_postprint.docx 
  3. ↑ Burger, Benjamin J. (15. listopad 2015.). "The Systematic Position of the Saber-Toothed and Horned Giants of the Eocene: The Uintatheres (Order Dinocerata)". Society of Vertebrate Paleontology 75th Annual Meeting. Dallas. http://www.benjamin-burger.org/wp-content/uploads/2019/12/SVP-Poster-Ben-Burger-2015.pdf  Conference abstract (p. 99). Explanation and conclusions: Episode 17: Systematic position of the Uintatheres (Order Dinocerata) na YouTubeu.
  4. ↑ Kopitari, Hrvatska enciklopedija, pristupljeno 16. svibnja 2020.
  5. ↑ Asher, RJ; Bennet, N; Lehmann, T (2009). "The new framework for understanding placental mammal evolution". BioEssays 31 (8): 853–864. doi:10.1002/bies.200900053. PMID 19582725 
  6. ↑ Tabuce, R.Pogreška u izrazu: nepoznata riječ »etal« (2007). "Early tertiary mammals from north Africa reinforce the molecular afrotheria clade". Proceedings of the Royal Society B 274 (1614): 1159–1166. doi:10.1098/rspb.2006.0229. PMC 2189562. PMID 17329227. //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2189562/ 
  7. ↑ Seiffert, E (2007). "A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence". BMC Evol Biol 7: 13. doi:10.1186/1471-2148-7-224. PMC 2248600. PMID 17999766. //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2248600/ 
  8. ↑ Sanchez-Villagra, M. R.; Narita, Y.; Kuratani, S. (2007). "Thoracolumbar vertebral number: the first skeletal synapomorphy for afrotherian mammals". Syst Biodivers 5: 1–17. doi:10.1017/S1477200006002258 
  9. ↑ Springer, MS; Stanhope, MJ; Madsen, O; de Jong, WW (2004). "Molecules consolidate the placental mammal tree". Trends Ecol Evol 19 (8): 430–438. doi:10.1016/j.tree.2004.05.006. PMID 16701301 
  10. ↑ Robinson, M. A. Yang; Fu, T. J.; Ferguson-Smith, B. (2004). "Cross-species chromosome painting in the golden mole and elephant-shrew: support for the mammalian clades Afrotheria and Afroinsectiphillia but not Afroinsectivora". Proceedings of the Royal Society B 271 (1547): 1477–1484. doi:10.1098/rspb.2004.2754. PMC 1691750. PMID 15306319. //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1691750/ 
  11. ↑ Seiffert, E.R.; Guillon, JM (2007). "A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence". BMC Evolutionary Biology 7 (1): 13. doi:10.1186/1471-2148-7-224. PMC 2248600. PMID 17999766. http://www.biomedcentral.com/content/pdf/1471-2148-7-224.pdf Pristupljeno 19. travanj 2008. 
  12. ↑ Dawkins, Richard (2005). The Ancestor's Tale. Boston: Mariner Books. str. 195. ISBN 978-0-618-61916-0. https://archive.org/details/ancestorstale00rich_0/page/195 
  13. ↑ http://www.biomedcentral.com/1471-2148/10/102
  14. ↑ Spaulding, Michelle; O'Leary, Maureen A.; Gatesy, John (2009). Farke, Andrew Allen. ed. "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) among mammals: increased taxon sampling alters interpretations of key fossils and character evolution". PLOS ONE 4 (9): e7062. Bibcode 2009PLoSO...4.7062S. doi:10.1371/journal.pone.0007062. PMC 2740860. PMID 19774069. //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2740860/ 
  15. ↑ Nery, M. F.; González, D. M. J.; Hoffmann, F. G.; Opazo, J. C. (2012). "Resolution of the laurasiatherian phylogeny: Evidence from genomic data". Molecular Phylogenetics and Evolution 64 (3): 685–689. doi:10.1016/j.ympev.2012.04.012. PMID 22560954 
  16. ↑ BioMed Central | Full text | A higher-level MRP supertree of placental mammals
  17. ↑ Zhou, X.Pogreška u izrazu: nepoznata riječ »etal« (2011). "Phylogenomic analysis resolves the interordinal relationships and rapid diversification of the Laurasiatherian mammals". Systematic Biology 61 (1): 150–64. doi:10.1093/sysbio/syr089. PMC 3243735. PMID 21900649. http://sysbio.oxfordjournals.org/content/early/2011/09/03/sysbio.syr089.abstract Pristupljeno 3. listopad 2011.  (Advance Access; published online 7 September 2011)
  18. ↑ Researchers Greatly Improve Evolutionary Tree of Life for Mammals http://newsroom.ucr.edu/2729
  19. ↑ Nishihara, H.; Hasegawa, M.; Okada, N. (2006). "Pegasoferae, an unexpected mammalian clade revealed by tracking ancient retroposon insertions". Proceedings of the National Academy of Sciences 103 (26): 9929–9934. Bibcode 2006PNAS..103.9929N. doi:10.1073/pnas.0603797103. PMC 1479866. PMID 16785431. //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1479866/ 
  20. ↑ Gatesy, J; Geisler, JH; Chang, J; Buell, C; Berta, A; Meredith, RW; Springer, MS; McGowen, MR (veljača 2013). "A phylogenetic blueprint for a modern whale". Molecular Phylogenetics and Evolution 66 (2): 479–506. doi:10.1016/j.ympev.2012.10.012. PMID 23103570 
  21. ↑ Asher and Helgen http://www.biomedcentral.com/1471-2148/10/102
  22. ↑ Gatesy, J., Geisler, J. H., Chang, J., Buell, C., Berta, A., Meredith, R. W., ... & McGowen, M. R. (2013). A phylogenetic blueprint for a modern whale. Molecular Phylogenetics and Evolution, 66(2), 479-506.
  23. ↑ Kim, S. L.; Thewissen, J. G.; Churchill, M. M.; Suydam, R. S.; Ketten, D. R.; Clementz, M. T. (2014). "Unique biochemical and mineral composition of whale ear bones". Physiological and Biochemical Zoology 87 (4): 576–584. doi:10.1086/676309. PMID 24940922. http://darchive.mblwhoilibrary.org/bitstream/1912/6709/1/Kim_2014_Physiol_Biochem_Zool.pdf 

Vanjske poveznice

Dobavljeno iz "https://enciklopedija.cc/index.php?title=Kopitari&oldid=493255"