Vidi kôd stranice Nukleinske kiseline

Nukleinske kiseline''' su [[makromolekule]] koje sudjeluju u pohrani, prijenosu i ekspresiji [[genetika|genetske]] informacije. To su linearni [[polimeri]] koji se sastoje od različitih [[nukleotidi|nukleotida]] poredanih u genetski predodređenom slijedu koji je nositelj njihove uloge informacijskih makromolekula.

Nukleotidi su međusobno povezani preko [[fosfatna skupina|fosfatne skupine]]. Do uspostavljanja tzv. ''3', 5' fosfodiesterske veze'' dolazi reakcijom kondenzacije [[hidroksilna skupina|hidroksilnih skupina]] na suprotnim krajevima nukleotida. Sinteza zahtijeva [[energija|energiju]] (nukleotidi u reakciju stupaju kao [[nukleozid-trifosfat]]i) i informaciju (genetski određeni slijed koji čini postojeća molekula DNK-a). Nukleotidi se prepoznaju po principu sparivanja baza i vežu se s obzirom na poredak [[komplementarnost (biologija)|komplemenata]] u predlošku.

Nukleinske kiseline se razlikuju po [[kemizam|kemizmu]] i ulozi u [[stanica|stanici]]. Dva osnovna tipa su:
* '''[[DNK]]''' (''deoksiribonukleinska kiselina'') – sadrži [[deoksiriboza|deoksiribozu]], spremište je genetske informacije, uglavnom je sadržana u [[stanična jezgra|jezgri]]
* '''[[RNK]]''' (''ribonukleinska kiselina'') – sadrži [[riboza|ribozu]], sudjeluje u ekspresiji informacija tijekom sinteze [[bjelančevine|proteina]], stvara se u jezgri
** [[mRNK]] (''glasnička RNK'') – u jezgri sudjeluje u [[transkripcija (biologija)|transkripciji]] genskog koda, potom se kroz jezgrinu ovojnicu premješta u [[citoplazma|citoplazmu]] gdje sudjeluje u procesu [[translatacija (biologija)|translatacije]]
** [[rRNK]] (''ribosomska RNK'') – uz ribosomske proteine je sastavni dio [[ribosom]]a
** [[tRNK]] (''transportna RNK'') – ima ulogu prijenosnika [[aminokiseline|aminokiselina]] do ribosoma gdje gradi [[polipeptid]]ni lanac.

== Povijest ==

Nukleinske kiseline je prvi opisao švicarski medicinar [[Friedrich Miescher]] godine 1869. U to vrijeme je njihova funkcija bila potpuno nepoznata. On je iz [[stanična jezgra|jezgra]] bijelih krvnih zrnaca izolirao supstancu  koja se  zbog visokog učešća fosfora u svojoj građi značajno razlikovala od bjelančevina. On je tu supstancu nazvao '''''nuclein''''' prema latinskoj riječi'' '''nucleus''''' (jezgra). Iako je uporabom riječi nuclein upućivao na značaj ove supstance u naslijeđu, ipak on sam nije vjerovao da je ona jedini nosilac naslijeđa.
[[Albrecht Kossel]] je otkrio da nuclein u svom sastavu uvijek ima četiri različita gradivna elementa povezana s molekulom šećera. Napokon, 1889. godine [[Richard Altmann]] otkrio je nuclein i u biljnim [[stanica|stanicama]], te na osnovi njegovih osnovnih kemijskih osobina dao mu danas poznato ime – '''nukleinska kiselina'''. Tek 1929. godine je [[Phoebus Levene]]  primijetio da se nukleinska kiselina (u njegovom slučaju deoksiribonukleinska kiselina) sastoji od šećera deoksiriboze, ostatka fosfatne kiseline, te četiri baze: adenina, guanina, citozina i timina. On im je dao i opće ime – [[nukleotidi]].

== Sintetične nukleinske kiseline ==

'''Peptid-nukleinska kiselina''' (skraćenica: PNA od engleskog Peptide Nucleic Acid)  je prva sintetično razvijena nukleinska kiselina koja se, dakle, ne pojavljuje u prirodi, ali je vrlo interesantna za biotehnologije. U međuvremenu je razvijen veći broj sintetičnih nukleinskih kiselina: 
* Phosphorthioat-Desoxyribonukleinska kiselina
* Cyclohexen-Nukleinska kiselina (CeNA)
* N3'-P5'-Phosphoramidate (NP)
* Locked nucleic kiselina( LNA)
* Tricyclo-Deoxyribonukleinska kiselina (tcDNA)
* Morpholino-Phosphoramidate (MF) 

== Vanjske poveznice ==
;Sestrinski projekti
{{WProjekti
|commonscat   = Nucleic acids
|commonscathr = Nukleinske kiseline
}}

[[Kategorija:Nukleinske kiseline| ]]
[[Kategorija:Genetika]]
[[Kategorija:Makromolekule]]