Vidi kôd stranice Buri (Južna Afrika)

<!--'''Buri (Južna Afrika)'''-->{{esej}}
{{nedostaju izvori}}

{{Infookvir etnička grupa
| ime        = Afrikaneri
| slika      = [[Datoteka:Andries Pretorius.jpg|70x82px|Andries Pretorius|]][[Datoteka:JanSmutsFM.png|70x82px|Jan Smuts]][[Datoteka:Pjjoubert.jpg|70x82px|Petrus Jacobus Joubert]]
| opis slike = [[Andries Pretorius]] • [[Daniel Malan]] • [[Jan Smuts]] • [[Petrus Jacobus Joubert]]
| populacija = barem 2,7 milijuna
| regije     =
| regija1  = {{ZD+X/J|JAR}}
| pop1     =
| ref1     =
| regija2  = {{ZD+X/N|NAM}}
| pop2     =
| ref2     =
| regija3  = {{ZD+X/U|UK}}
| pop3     =
| ref3     =
| jezik      = [[Afrikaans]]
| vjera      = [[Protestanti]] ([[kalvinisti]])
| srodne     = [[Germanski narodi]]: [[Nizozemci]].
}}
'''Buri''' ([[Afrikaans|afr.]] ''Boere'') ili '''Afrikaneri''' je naziv za narod germanske jezične grane indoeuropske etno-lingvističke porodice, nastanjenog u [[JAR|Južnoj Africi]]. Buri su  potomci [[Nizozemci|nizozemskih]] naseljenika te prognanih [[Francuska|francuskih]] [[hugenoti|hugenot]]a. U novije vrijeme ime Afrikaneri se nekorektno koristi za označavanje kulturno i lingvistički asimiliranih dijelova raznih tribalnih zajednica, napose Hotentota i nekih crnačkih grupa kao i potomaka doseljenih Malajaca. 

== Ime ==
Povijest Bura počinje sredinom 1600.-tih godina, točnije (1652.) naseljavanjem brojnih [[Nizozemci|Nizozemaca]] iz [[Nizozemska|Nizozemske]], koje ''[[Vereenigde Oostindische Compagnie]]'', šalje da osnivaju  naselja u [[Južnoafrička Republika|Južnoj Africi]]. Ovim kolonistima pridružio se i manji dio francuskih protestanata ([[hugenoti|hugenota]]). Njihovi potomci današnji su ''Buri'' (''Boers'', u značenju '' 'farmeri' '') ili ''Afrikaneri'' ([[nizozemski jezik|niz]]. =''Afrikanci''), ime koje su dobili prema lokalitetu.

Ostali nazivi kojim su nazivani ovi ljudi su ''Grensboere'' (Border Boers), ''Voortrekkers'' i ''Cape Boers'', i ne mogu predstavljati posebne etničke nazive. Ovi stariji nazivi tek su opisna imena kojima se označavaju dijelovi istoga naroda. ''Grensboere'' označava granične Bure s istoka [[Cape]]a. ''Cape Boers'' je naziv za Bure sa zapada Capea, dok naziv ''Voortrekkers'' označava Bure koji su zaprežnim kolima (volovske zaprege) pokrenuli masovnu migraciju u unutrašnjost. Riječ 'trek' označava ' ''putovanje kolima'' ', a samo putovanje od povjesničara je dobilo naziv (''Groote Trek'') ili ''Great Trek'' (' ''veliko putovanje na kolima'' '). Trek označava i seobu ,ali seoba Bura vršila se na volovskim zapregama.

{{glavni|Obojeni}}
U skoro vrijeme ime Bura, točnije njihov lokalitetni naziv ''Afrikaneri'' počeo se primjenjivati i za narode koji genetski ni rasno nemaju nikakve veze s pravim Burima. Manje je poznato da ove 'lažne' Afrikanere trba nazivati imenom "[[Obojeni|bruin afrikaners]]" ili "bruinmense" ('Smeđi Afrikaneri), jer se radi o kulturno i jezično asmiliranom stranom rasnom elementu, napose o raznim hotentotskim plemenskim zajednicama, kao što su plemena [[Nama]] i [[Griqua]], nadalje narodima iz drugih dijelova Afrike kao što je [[Madagaskar]], [[Zulu]]-crnci, [[Malajci]], [[Javanci]] i narodi koji su iz Indije [[1860.]] dopremljeni na rad na plantaže. Cijela ova ''ne-afrikanerska'' akulturirana zajednica počela nazivati Afrikanerima. Afrikanersko ime su asimilirani ''ne-Afrikaneri'' i zadržali. [[Segregacija]] stanovništva Južne Afrike dovodi i do nastajanja Obojenih (Coloured; pl. Coloureds ili Smeđih Afrikanera) koji govore afrikanerski. Među Obojenima također postoje razlike, pa imamo [[Malay Cape Coloured]] ili Smeđi Afrikaneri (Brown Afrikaners.). Prvi malajski robovi došli su ovamo [[1657.]] Snažni ogranak čine među njima i Khoikhoi (Khoikhoin), San i [[Xhosa]] (izgovor koza), prva dva poznatiji kao [[Hotentoti]] i [[Bušmani]]. 'Obojeni' i 'bijeli' Afrikaneri razdvojeni su jakim socijalnim i klasnim razlikama, spaja ih jezik i razdvaja netrpeljivost.  

Danas postoji oko 7.000.000 afrikaanas-govornika, od kojih preko polovice čine 'Obojeni'. Dio Obojenih otišao je u ''bush'' gdje su postali neustrašivi ratnici na konjima, to su pripadnici hotentotskog plemena Griqua. 

== Povijest ==
Naseljavanje kolonista počinje nakon što je VOC /''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ili ''Nizozemska Istočnoindijska Kompanija''/ uputio sredinom 17. stoljeća brojne ljude iz Nizozemske na osnivanje naselja u južnu Afriku. Ovi se naseljavanu na području Kejpa ([[Cape]]), kraja  što su ga naseljavali [[Bušmani]] i [[Bantu]]-crnci. Nizozemci sa sobom dovedoše robove iz drugih dijelova Afrike, s [[Madagaskar]]a, [[Malezija|Malezije]] i [[Java (otok)|Jave]]. Kasnije ([[1860.]])  sklopljenim ugovorima dovedeni su na rad na plantažama šećera i radnici iz Indije. Kejp postaje važna stanica da opskrbu brodova na putu za Istok. [[Velika Britanija]] je također zainteresirana za Kejp, i već po završetku [[Napoleonski ratovi|Napoleonskih ratova]] što su završili [[1815.]] Kongres u [[Beč]]u doznačio je područje za [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]. Ovim počinje i engleski kolonijalizam Južne Afrike, a prvi engleski kolonisti dolaze [[1820.]] 

Dolaskom Engleza počinju nevolje za Afrikanere (=Afrikance; tako prozvanima zbog svog odlaska u Afriku), pa uvođenjem  britanske administracije već 1835. započinje 'Veliki trek' tisuće Afrikanera prema sjeveru. Osnivaju se burske republike [[Oranje Vrijstaat]] (''Orange Free State'') i [[Transvaal]]. Oranje Vrijstaat se osnovala 17 veljače 1854., a već 23 istog mjeseca i službeno je nezavisna. 

Drugi značajan datum svakako je otktriće [[dijamant|dijamanata]] 1867. blizu [[Kimberley]]a, kao i zlata 1886 u [[Witwatersrand]] (the Rand) u Transvaalu. Od [[zlato|zlata]] i dijamanata najmanje će koristi imati sami Buri. Dolazi do drugog burskog rata 1899. koji je rezultirao engleskom pobjedom 1902. Sve ovo dovodi do gubitka nezavisnosti burskog naroda. Cape, [[Natal]], Transvaal i Oranje Vrijstaat 1910. postat će Južnoafričkom unijom, s [[Louis Botha|Louis Bothom]] kao premijerom.

Botha se iskazao u ratu potukavši njemačke snage uz minimalne gubitke. Nijemci su se 9 srpnja predali, a skršen je i burski ustanak. Bothu nasljeđuje [[Jan Smuts]], rođen u burskoj obitelji, po ocu nizozemskog porijekla, dok mu je majka bila hugenotkinja. Smuts ne zastupa bursku stvar i naklonjen je Englezima, pa od (1910–1919) postaje i  ministar obrane. Već [[1916.]] skršio je burski ustanak i postao general Južnoafričkih snaga koje predvodi protiv Njemačke Istočne Afrike. Godine 1919. Smuts potpisuje i [[Versajski ugovor]]. 
Smuts je politički veoma aktivan a od 1933-1939 postaje ministar pravosuđa, a [[1941.]] i [[feldmaršal]]. Njegov kraj doći će tek 1948. kada gubi izbore a kao ministar od 1948 do 1954 postaje [[Daniel Malan]]. Za vrijeme Malanovog režima Južnoafrička Republika podijelila se na bijelu crnu i obojenu.

Period apartheida započinje vladavinom afrikanerske [[Herenigde Nasionale Party]], pojavljuju se razne afrikanerske novine i kulturni pokreti, kao što su [[Afrikaner Broederbond]] ili 'league of Afrikaner brothers' (ukratko AB) i [[Ossewabrandwag]]. Cilj je AB-a očuvanje afrikanerske kulture i razvoj ekonomije.-AB se polako infiltrira u politiku i druge slojeve državnog života postavši pravo 'tajno' društvo, a od [[1947.]] kontrolira i [[South African Bureau of Racial Affairs]] (SABRA). Potrebno je naglasiti i da su svi premijeri i predsjednici Južnoafričke Republike od 1948. pa do kraja apartheida [[1994.]] bili članovi AB-a . Godine [[1993.]] Afrikaner Broederbond izlazi iz tajnosti i postaje Afrikanerbond, otvorivši svoja vrata ženama i drugim rasama.

== Život i običaji Bura ==
[[Datoteka:Koeksisters.JPG|mini|Koeksisters, južnoafrički tradicionalni desert, burski je proizvod.]] 

Kultura Afrikanera temelji se na kršćanskoj fundamentalnoj religiji iz 17. stoljeća, poznatoj kao [[kalvinizam]]. Tradicionalno žive u patrijarhatu u čijim je obiteljima veoma izraženo veliko poštovanje prema roditeljima i starijima. Obitelj je kod Bura velika, donedavno s više od desetoro djece, nerijetko i 12-15. Djeca se roditeljima obraćaju sa "''Pappa''" i "''Mamma''" a starijim osobama, bez obzira bili obitelj ili ne, sa "''oom''" (striče) i "''tannie''" teta).

Afrikaneri, napose ruralni veliki su mesojedi, obožavatelji pečenja (roštilj), kod njih nazivan [[braaivleis]], ili često samo "''braai''", nadalje [[biltong]] ili osušeno slano meso. Poznata njihova poslastica je mliječni kolač  [melktert] i desert poznat kao [[koeksisters]], kojemu su glavni sastojci šećer i voda, a priprema se kuhajući uz još neke dodatke oko 10 minuta.

Burskoj glazbi (Boeremusiek) ključni instrument je [[končertina]], svira se u pratnji [[gitara|gitare]], [[bandžo|bandža]], [[piano|piana]], [[akordeon]]a i [[bubanj|bubnjeva]].

Buri vole bush, i provode mnogo vremena izvan kućnih zidova. Još i danas mnogi žive i rade kao farmeri.

== Vanjske poveznice ==
*[https://web.archive.org/web/20070927015223/http://www.home.intekom.com/southafricanhistoryonline/pages/specialprojects/Luli/Place-in-the-city/Unit4/unit4.htm Afrikaner Nationalism Captures The State.]  
*[http://strategyleader.org/profiles/afrikaner.html The Afrikaners of South Africa.]  
*[http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/afrique/afriquesud.htm Afrique du Sud]
*[https://web.archive.org/web/20070505165349/http://fr.encarta.msn.com/text_761557321___83/Afrique_du_Sud.html Afrique du Sud]
*[https://web.archive.org/web/20040906214002/http://www.geocities.com/history4may/history/h4may/h4may31.html Boer soldiers]
*[http://countrystudies.us/south-africa/11.htm British Policies and Afrikaner Discontent]
*[https://www.webcitation.org/query?id=1256433099356246&url=www.geocities.com/Athens/Rhodes/1266/genetic2.htm The genetic heritage of one Afrikaner family]

{{Etničke skupine Južne Afrike}}

[[Kategorija:Etničke grupe Južnoafričke Republike]]
[[Kategorija:Germani]]